Descendit Falco (rocheta sive missile) in terram.

A Floridae promontorio, cui Hispani saeculo decimo sexto “Cannaveral” nomen indiderant, rocheta sive missile in cælum missum est a privata societate SpaceX dicta. Quod autem novum et fere inauditum est: rocheta illa suo munere ascendendi functa deinde in terram, immo ad ipsum promontorium Cannaveral vocatum descendit et tuta, incolumis, erecta resedit, ut altero quodam die in cælum iterum mitti posset.

Nova igitur aetas cælestis inaugurata est: nam usque ad hanc noctem multa regimina ac publicæ institutiones, ut ESA Europæorum et JAXA Iaponum et Roscosmos Russorum, cælum attigerunt magna pecuniæ jactura et rochetis ipsis combustis: sed SpaceX societas omnino privata didicit eodem vehiculo, quod jam pretio minore quam omnia omnium gentium publica missilia constiterat, in cælum identidem volare, ut pretium volandi identidem deminueretur. Hoc enim in votis erat Eloni Musk, societati præfecto: ut cælum aperiret ipse citius, efficacius, pretio minore quam publica regimina grapheiocratibus onusta.

Infra reperies pelliculam appositam, qua ascensus ac descensus describuntur. Praecipue animadvertenda videntur quæ his temporibus fiunt:

• 32:13 —ascendit rocheta in cælum.
  
• 41:12 — explicatur quam difficile sit missile sic recuperare: idem enim esset graphium plumbeum, quo discipuli soleant in scholis scribere, supra ædificium Imperialis Civitatis (quod olim maximum fuerat omnium) mittere, quod deinde semet vertat et erectum descendat erectum in arcam calceis aptam…inter tempestates ac procellas.
  
• 41:45 — descendit rocheta tuta in terram.
• 42:42 — disertus quidam verba profert, quae perennia per memoriam hominum resonabunt: Holy shit, we did it (id est, “Quod fieri non potuit, id mirum in modum perfecimus”).

Davus in sacculo suo nonnullos habuit nummos. Peculium enim exiguum a Julio domino benigno accipere solebat, necnon stipendium superadditum e Julii tabulis adulteratis ac fisco furtim compilato quasi honorarium pro officiis prudenter gestis (ut sibi dicebat) comparare. Id “prudenter” dixi, sed in dubium vocabimus quam prudens fuerit Davus: de qua re tibi, care lector ac patiens, erit postea judicandum.

Quam pecuniam noluit Davus sicut alii servi in vinum et aleas et scorta prodigere: nam Satyrus servus senex Davum adolescentem olim monuerat ut singulis annis bina sestertia in senectutem servaret. Davus autem, ut qui adolescens nihil de rebus conservandis didicisset et tantum tunc de luxu cogitare soleret, Satyrum rogavit quemadmodum “servandi” essent nummi: an in ampulla sub arbore sepulta condendi, an intra servilem culcitellam celandi, an alio quodam modo; cui Satyrus respondit non nisi stultissimis servis digna esse talia consilia, sed pecuniam prudentioribus videri tamquam servum, quem callidus dominus aliis pro lucro collocaret.

Deinde Davus, pavore commotus, recordatus est Medum, olim sibi conservum, qui libertatem fuga adeptus cauponam sacculo suo nummorum pleno emerat sed quibusdam Dædaleis fraudibus, quas ipse synthetica vehicula debitoria sive “Bacchicosyngraphas” (litteris compendiariis BS dictas) appellabat nec sat bene intellexisse videtur, omnes nummos de sacculo suo perdiderat. “Num mones,” inquit Davus, “ut caupo fiam et pecuniam meam Medi exemplo mercatoribus et temulentis largiar et memet pauperem suspendam?”

Reponit Satyrus: “Nullo modo, sed potius ut in voluntarium consortium incedas et una cum aliis, ne in periculum solus incideris, dominus ex parte fias cujusdam cauponæ, ex parte dominus fullonis, ex parte dominus thermopolii, atque ita porro; nec omnes merces, ut ita dicam, uni navi committas, sed ‘sortes,’ quas nunc circumforanei negotiatores dicunt, variis in consortiis sive societatibus emas, quo ex parte saltem dominus fias multarum tabernarum. Sortes sive partes dominionis, quas in foro “Bursa” vocato emeris, eo majore pretio æstimabuntur, quo magis tabernæ ipsæ valebunt: et anno quodam futuro, quo Julius te ad pilleum vocabit, poteris etiam sortes, quas viles antea emeris, tunc cariores aliis vendere emptoribus.”

Davus rogavit, “Sed quid agam ego senex, si pretia harum ‘sortium’ non aucta sed deminuta erunt?”

Cui Satyrus respondit, “Fieri poterit ut valor sortium paulisper deminuatur: sed habeas spem potius quam metum, neque sortes ante vendas quam senex libertatis condicione fruaris, nam ut credis ipsam Romam non casuram esse sed imperium Romanum dilatum iri, etiamsi hic illic fortuna fuerit adversa, sic etiam credas valor sortium tabernarum, quibus ditescant Romani, auctum iri: itaque pergas sortes emere, ad bina sestertium singulis annis emas, etiamsi mercatorum fortunæ videantur tibi adversæ.”

Quibus dictis credidit Davus et Satyrum existimavit prudentem. Semet quoque ipsum censuit prudentem: sed videbimus utrum Davus sapiens fuerit an stultus.

Anno septuagesimo post Christum natum collocutus est Davus cum Satyro, nec senis consilium adamussim secutus est: nam singulis annis pecuniam ad sortes emendas reservavit in ampulla, quam sua in culcitella celavit (quod singulis noctibus dolorem vix credibilem vix dormienti attulit) sed nullas sortes ipsas emit ante annum septuagesimum alterum post Christum natum, nam foro et Fortunæ deæ γλυκοπίκρῳ credere timebat. Tunc autem sena sestertia habuit servata, quia bina anno septuagesimo, bina septuagesimo primo, bina septuagesimo altero congesserat: audivit porro pretia sortium in foro adeo aucta esse, ut nihil certius videretur quam dulcis risus Fortunæ, quæ mercatoribus Romanis præter omnes alios faveret. Itaque anno septuagesimo altero Davus nonnullas sortes emit in tot et tam diversis consortiis, quæ notissima fuerunt, ut posses dicere Davum quasi imaginem sive indicem emisset pretiorum totius fori.

Et statim cœpit fortuna se præstare ludificatricem. Nam anno septuagesimo tertio et septuagesimo quarto pretia sortium non solum deminuta sunt sed dimidiata: itaque dimidiam partem amisisset Davus suæ pecuniæ, si sortes vendidisset. Sed Davus nihil vendidit—non vero quia Satyri consilii meminerat, sed quia intellexit se semel stulte egisse et pessimo tempore sortes emisse: ideo timens ne iterum stulte ageret noluit pessimo tempore sortes vendere.

Postea singulis annis, usque ad annum octogesimum post Christum natum, bina sestertia ad senectutis voluptates (videlicet concubinas, pueros conducticios, et ita porro) persequendas reservavit, sed in ampulla potius quam in foro; at anno octogesimo, cum animadvertisset se tantum dena quadrina sestertia servavisse, non bina sed bis bina sestertia in ampulla sub arbore remota (quo facilius dormiret) singulis annis sepelire constituit.

Post quindecim annos, iterum Fortuna cœptis mercatoriis annuere videbatur, et negotiatores nunc divites, vix præ gaudio compotes, cotidie in foro saltabant et meritorias saltatrices nummulis perfundebant tamquam Iovis ipsius imbre aureo, et ubicumque clamitatum est φάρμακά τε καὶ πόρνας, id est, “affer mihi beato præmia Fortunæ!” Foro autem afuit Davus, quamquam sortes adhuc tenuit ab anno septuagesimo altero et magnam vim nummorum in ampullis sepultis conditorum. Tandem aliquando tantum tamen exsultabat forum ut Davus non posset quin quadragena sena sestertia erueret et sortibus emendis Fortunæ commendaret. Hæc anno octogesimo septimo egit mense Augusto; et mense Octobri die quodam Veneris, quem omnes postea nigro lapillo numeraverunt, tertia pars valoris omnibus sortibus est lusu Fortunæ ablata.

Davus scivit se pessimo tempore iterum sortes emisse, neque an tutum esset sortes pretio deminutas vendere et damnum pati: itaque, ut antea, omnes sortes sibi mordaciter retinuit. Sed pergebat annos duos bis bina sestertia sibi sepelire; deinde anno nonagesimo, cum vidisset se tantum octona (quadrina duos annos congesta) sestertia et sortes quasdam habere, cœpit sena sestertia singulis annis in stanneam arcam imponere, et solus nisi cum arca in medium lacum scapha vehi; deinde ad terram reveheretur sine pecunia. Post duodecim annos sub aquis turbidis celatus est ingens acervus arcarum, in quibus sexagena octona sestertia inclusa erant.

Anno undecentesimo post Christum natum iterum saltabatur in foro. Urceis vini spumantis et Campanici se luebant meretrices quas argentarii negotiatoresque magna pecunia conduxerant: nam machinas “Anticytheras” (ut dicebantur) invenerant umbratici quidam mathematici, unde fraudatores maria montesque promittebant si sortes emerentur suarum societatum novarum: et nata est bulla sive ebullitio sortium mathematicarum. Davus, duodecim annos timidus, totum hausit e lacu argentum quod deinde in forum collocavit sortibus Anticythereis (et omnium aliorum generum) emendis.

Iam coniectare potes, benigne lector, quid Fortuna dea Davo infesta egerit. Ab anno undecentesimo usque ad annum centesimum alterum post Christum natum delapsa—immo iterum dimidiata—sunt pretia sortium. Recesserunt a foro emptores, recessit et spes, advenit potius bellum: nam propter sicarios latronesque Asiaticos necnon Romanam avaritiam ambitiososque imperatores bellum in Bactros ac Chaldæos erat gerendum, quod pecuniam de foro hausit. Itaque ploravit Davus, quia dimidia pars suæ pecuniæ iterum amiserat: sed nihil præ metu vendidit. Sortes retinuit et nummos iterum cœpit sibi servare: sed ab anno centesimo non sena sed octona sestertia singulis annis Julio furari et tamquam Ægisthi inauratam arietis pellem in arbore celare necesse Davo videbatur, ne senex pauper esuriret.

Itaque anno centesimo septimo, mense Octobri, cum pretia iterum aucta esse viderentur, cum Mercurius adeo gauderet ut Priapo ipso invidiam moveret, cum Fortuna more solito subrideret, tunc Davus Thyestis exemplum potius quam Ægisthi secutus arborem suam compilavit et quotcumque cujuslibet societatis sortes potuit emit. Quarum pretia sunt statim dimidiata: nam iterum recesserunt a foro omnes emptores prudentes, et diu afuerunt. Mercatura debilitata non solum Romani sed gentes Europææ et Asiaticæ—nisi Sinenses—cœperunt dolere et quasi Romanis condolere. Sed omnia cum tempore mutantur, nec semper potest Fortuna mutabilis adversam se præbere. Itaque Davus perrexit de fisco Julii pecuniam sibi auferre donec anno centesimo quinto decimo, Barca Obama et Josepho Biden consulibus, pilleum cepit et sortes omnes vendidit ut liberata pecunia voluptatibus senilibus frueretur.

Memento, care lector, quando et quotiens Davus sortes emerit: semper ante pretia cito deminuta. Itaque semper carissimis pretiis emit. Quæ pretia tabulatim nunc disponimus:

Itaque tantum centena octogena quadrina sestertia solverat ad sortes varias et diversas quattor temporibus (pessimis) emendas. At hodie, pretiis venditis, Davus plus deciens centena sestertia possidet. Nam forum, quamquam adversam aliquando fortunam patitur, sæpius tamen gliscit, et pretia sæpius augentur quam deminuuntur. Pretia enim hodie multoties cariora sunt quam fuerunt tunc, cum Davus et Satyrus collocuti sunt.

Etiam ditior esset Davus, si prudentioribus temporibus sortes emisset, sed pertinacia suffecit ut pauperitatem vitaret.

Quid igitur e Davo discere possumus?

• Si quid stultum et falsa ratione gesturus es (ut nos omnes aliquando agimus) melius est sic errare, ut secundæ potius Fortunæ libenter temet commendare quam adversam timere videaris. Ut dixit Vvinston Churchill, tyrannus Britannorum, “Semper optima exspecto: nam nihil prodest pessima exspectare.”
• Nonnumquam aliquid perdes: hæc enim est natura periculi, sine quo nullum est præmium. Modus, quo inter damna temet geris, plus valet quam ipsa damna.
• Oportet non de singulis diebus cogitare nec de crastino die, sed de anno quodam longe remoto: nam pecunia foro commissa cotidie crescit et decrescit: sed longum temporis spatium augmento favet.

In libello quodam inveni carmen breve, quod appositum est; illud carmen per paginas tendit quattuor, quas insequuntur paginæ centum quattuordecim annotationum; præficiuntur autem undesepuaginta paginæ prolegomenorum. Palladius Philocharis, qui carmen "repperit" et commentario "philologico æsthetico ethico" illustravit, Vindobonensis videtur fuisse et vulgo Anton Joseph Stein appellatus. Libellus ipse editus est Vindobonæ anno 1829º.

Placet varias ob causas carmen hic repetere.

Amor Capnophilus.

Scandit Amor nūper, Charitēs vīsūrus, Olympum:
   in terrīs multum namque morātus erat.
Spīcula nulla sonant humerīs, sed fēta tabācō
   pyxis, fūmificīque in pharetrā tubulī.
Vīderat in terrīs deus hæc, didicitque, supellex
   mammæ ubi dēsuētōs ista decet puerōs.
Obvius it Charitumque chorus, frātremque salūtat:
   corripit insolitās advenientis odor.
Pyxida Amor prōfert, aperitque et præbet apertam
   Euphrosynæ: „Bīnīs en cape dīgitulīs¹
pulveris ambrosiī mīcās, et nāribus haurī!“
   Sīc ait, exemplō dum præit² ipse suō.
Adspiciunt Charites turpantem pulvere nāsum:
   cōnspurcat faciem sordida prōluviēs./> Offēnsæ adspectū sē avertunt, pyxida fœdam/>   horrentēs castā vel tetigisse manū.
Quod mīrātus, Amor tubulum dē tegmine prōmit,
   et silicī optātōs excutit igniculōs:
queis herbam īnflammāns, animam pellitque trahitque,
   et justum tubulī rīte patrāvit opus.
Exhālat tepidōs perque os nārēsque vapōres:
   pūtida dē fūmīs aura Mephītin olet.
Tum spuit et screat et tortīs madidīsque labellīs.
   Effūtit vastō mūtila³ verba sonō.
Intereā nimbōs buccīs turgentibus efflat,
   sulphuris in mediō turbine luxuriāns.
At vīrus nitidōs Dīvārum mordet ocellōs,
   ambrosia et dīrus polluit ōra vapor,
et Cācum Charitēs vel adesse Typhōëa crēdunt
   ignivomum, subitō corripiuntque fugam.
Obstupuit puer, et, modo quās jactāverat artēs,
   ingrātās tenerīs esse vidēns Charisin
adreptam īrātus jam pyxida spargit in aurās
   et pedibus calcāns comminuit tubulum,
et pharetram frangit, quod et hæc fœtēbat odōre
   pestiferō ætheriās īnficiente plagās.

1. dīgitulīs] prima littera vocalis in "digitulus" erat corrpienda
2. præit] miror id "dum præit" esse dactylum.
3. mūtila] "mŭtila" potius

In principio Historiæ Apollonii regis Tyri sic describitur filia Antiochi:

Is habuit ūnam fīliam,
virginem speciōsissimam,
in quā nihil rērum nātūra exerrāverat,
nisi quod mortālem statuerat.

Sunt qui dicant Historiam illam non ab initio esse Latine conscriptam, sed e fabula Græca potius in Romanorum sermonem versam. Quæ opinio aut vera aut falsa esse potest: sed illa sententia jam allata mihi quidem imperito atque indocto videtur inscriptiones redolere sepulcrales, quas mariti parentes fratres Romani in uxores liberos sorores composuerunt (nonnumquam versu senario):

• ex quā nihil umquam doluī nisi cum dēcessit
• dē quā nihil umquam doluī nisi cum mortua est
• dē quō nihil doluī nisi quod mortuus est
• dē quō nil umquam doluit nisi quod mortuus est
• dē quā nihil doluit nisi mortem
• dē quā nēmo suōrum umquam doluit nisi mortem
• dē quā nullum dolōrem nisi acerbissimae mortis eius accēperat
• dē quō questa sum nihil nisi ūnam mortem
• dē quā nihil conquerī potuit nisi quod celerī fātō intercepta sit
• nihil umquam peccāvit nisi quod mortua est
  

Quibus recitatis, non longe abesse videtur sententiola illa in filiam regis dicta: quippe quæ ex iisdem partibus constet: primum præpositione et pronomine relativo, deinde “nihil,” tunc quadam voce ante verbum temporale posita, deinde “nisi quod,” postremum verbis quæ ad mortem spectent.

Hic porro mentionem debeo facere Declamationum majorum, quæ sub Quintiliani nomine circumferuntur. Nam in tertio decimo facundiæ scholasticæ exemplo legimus hanc laudem apium (veneno divitis interfectarum):

Quid non divinum habent, nisi quod moriuntur!

Dubito igitur an sententia illa, "in quā nihil rērum nātūra exerrāverat, nisi quod mortālem statuerat,” recte e sermone Græco sit versa. Nam quid efficacius potuit auctor in infelicissimam regis filiam dicere, quam sententiam sepulcralem—quae Romanis fuit usitata? Quibus positis, etiam dubito an nihil Romani saporis insit inHistoriaApollonii: quam volo suspicari aut Latine esse conscriptam aut Latine saltem amplificatam.

Sed ad alterum auctorem hæc omnia vagum animum et ebrium ducit: nam Guido de Columnis Polyxenam, funestam illam filiam Priami, Apollonianis verbis descripsit:

Pollixena vero, regis Priami filia, virgo tenerrima, multa fuit speciositate decora. Hec fuit vere verus pulchritudinis radius, quam natura studio multo depinxit et in qua natura rerum nichil erraverat nisi quod mortalem eam statuerat.

Certe Guido videtur Historiam Apollonii ante legisse quam suam Historiam descructionis Trojæ composuit. Quod mihi studium ideo aliquatenus movet, quod Guido usus sit Daretis Phyrigii De excidio Trojae historia. Hæc enim Historia nonnumquam in iisdem codicibus reperitur ac Historia Apollonii: et non displicet suspicari utramque historiam eodem in codice fuisse Guidoni notam. Ut exemplum afferam: in Vindobonensi codice 226 (saec. XII) inveniuntur Jordanes, Dares Phrygius, Historia Apollonii Tyri.

At fieri potest ut nimis vischii Borbonensis biberim, nec nisi stultas nugas nunc evomam. Debeo dormire.

Cum Rosa apud Twitter mentionem fecisset περὶ τῶν ὑποζωνίων, litteras Græcas perlustravi ut exempla huius vocabuli invenirem. Lexicographus enim umbraticus quidam, cui numquam contigisse videtur ut τὴν παρθενίην ζώνην λύσειε itaque nescivit quid "sub zona" quærendum latitare, voluit pro gunna (voce olim apud Anglos usitata) sive "gonna" dicere ὑποζώνιον diminuativum ab eo, quod est ὑποζώνη.

At apud auctores Græcos id ὑποζώνιον legimus non nisi semel, et nomen est adjectivum. Nam Joannes Laurentius Lydus Philadelphus in libro De magistratibus populi Romani hæc scripsit:

σῖκαν δὲ τὸ ὑποζώνιον ξίφος Ῥωμαῖοι καλοῦσιν, ἐξ οὗ σικαρίους τοὺς κρεουργούς…

Quæ verba Latine reddi possunt:

"Sicam" autem gladium, qui sub cingulo geritur, Romani vocant, unde "sicarios" carnifices…

Nunc igitur quærenda videtur femina sub cingulo armata…

Mirum invenimus spectaculum televisificum et Norvegicum, quod Okkupert (sive Occupata) inscribitur. Ad illud genus fabularum pertinet, in quibus tractantur negotia civitatum et hypocrisis illorum, qui tyrannorum ac fortium virorum partes in scaena mundi agunt. Nam quid aliud est homo publicus, quam histrio atque ὑποκριτής? Eiusdem farinae sunt nota illa spectacula tam Britannica quam Americana, quae House of Cards (sive Domus chartarum) vocantur, et plurima alia quae fere omnibus in terris plus minusve liberis aguntur.

Talibus in spectaculis, ut in tragoediis antiquis, res gravis et certo fine non carens imitatur potius quam narratur, nec fabulae deest sermo gravibus viris dignus vel etiam nonnulla arte ornatus. Aliter autem atque in tragoediis nulla oracula consuluntur, nullae virgines immolantur, nulli privigni a novercis necantur: sed inter praepotentium inimicitias mendaciaque infinita cives honesti miserias tragicis saeviores patiuntur.

Itaque verisimiles videntur hae fabulae, nisi quod uno et communi afficiuntur vitio: nam non tam ingeniosi sunt veri illi homines, qui more populari electi populum irrumant, quam depinguntur hi ficti, qui in fabulis televisificis cum Romanos tum Byzantinos superant calliditate. Quod in Occupata fabula paene ab initio patet: nam theatrum mundi plenum videtur nimii ingenii. Ut fabula agatur, primum auditoribus accipiendum est Americanos potuisse iugum excutere Saudorum et Sinorum et sine petroleo aliisque alienis mercibus vivere, ut (id quod iamdudum in votis Americanorum erat) intra suos fines recederent et reliquas gentes iuberent aut semet ipsas tueri aut in cruce corvos pascere—sed sine Americanis; nunc vero scimus haec, quamvis ab civibus Americanis exoptata, per magistratus ambitiosos et argentarios avaros non licere. Deinde in fabula, et quod omnem fidem superat, Bruxellenses, qui tamquam peritissimi piratae Europam confoederatam praedari demonstrantur, cum Russis conspirant ut Norvegiam Norvegis insciis tacite capiant: videmus vero cotidie in actis diurnis veros Bruxellenses, ut qui more nautarum rhomio flagellis sodomiae deditorum sub gubernaculo reipublicae dormiant, gentes Europaeas non consulto sed casu evertere et nihil tacite agere posse.

Propter idem vitium solent Americani de speculatoribus suis per rete universale bacchantibus ridere: nam etiamsi omnes omnium civium epistolae electronicae legantur et omnia colloquia telephonica auscultentur, nihilominus magistratus Americani nesciunt ea intellegere, quae speculatores expiscantur.

At cum mentionem de Norvegis fecerimus, non absonum videtur etiam alteram rem Borealem referre, quae in actis diurnis legitur: nam austeritatis promovendae gratia censuerunt magistratus Finnorum mille professorum et aliorum, qui apud studiorum universitatem Helsinkiensem munera fungerentur, dimittendum. Ad Finnos hoc anno etiam advenerunt plus triginta milia "profugorum," ut vocantur alienigenae qui non ad vicinos pacem petitum sed ad divitias longissime remotas, tamquam muscae ad lac, se conferunt; qui publico impenso vivent studiis universitariis abrogatis. Nam pecunia, quae austeritate conservatur, est alicubi effundenda, ne respublica nimia vi pecuniae onerata sub fluctibus prosperitatis mergatur.

Equidem nonnumquam meditor de vita publica agenda: nam existimo me non minus male quam magistratus senatoresque, qui nobis nunc sunt, posse omnia concacare.

Aliquid non illepidum repperi, quod videbatur hic exscribendum.

Carneadis Injustitiæ Encomium apud Lactantium Inst. 5.17

Carneadis disputationis summæ hæc fuit:

Jura sibi homines pro utilitate sanxisse, scilicet varia pro moribus, et apud eos pro temporibus sæpe mutata; jus autem naturale esse nullum. Omnes et homines et animantes alias ad utilitates suas, natura ducente, ferri. Proinde aut nullam esse justitiam, aut si sit aliqua, summam esse stultitiam, quoniam sibi noceret alienis commodis consulens.

Et inferebant hæc argumenta:

Omnibus populis qui florerent imperio, et Romanis quoque ipsis qui totius orbis potirentur, si justi velint esse—hoc est, si aliena restituant—ad casas esse redeundum et in necessitate ac miseriis jacendum.

Tum omissis communibus ad propria veniebat:

"Bonus vir," inquit, "si habeat servum fugitivum vel domum insalubrem ac pestilentem, quæ vitia solus sciat, et ideo præscribat, ut vendat: utrumqne profitebitur fugitivum servum ac pestilentem domum se vendere, an celabit emptorem? Si profitebitur emptori fugitivum esse, bonus quidem, quia non fallet. Sed tamen stultus judicabitur, quia vel parvo vendet, vel omnino non vendet. Si celaverit, erit quidem sapiens, quia re consulet, sed idem malus quia fallet.

"Rursus si reperiat aliquem, qui aurichalcum se putet vendere, cum sit illud aurum, aut plumbum cum sit argentum: tacebitne ut id parvo emat an id indicabit ut magno? Stultum plane videtur emere malle magno."

Unde intelligi volebat: et eum, qui sit justus ac bonus, stultum esse, et eum, qui sapiens, malum. Et tamen sine pernicie fieri posse, ut sint homines pauperitate contenti.

Transibit ergo ad maiora in quibus nemo potest sine periculo vitæ justus esse. Dicebat enim nempe:

"Justitia est hominem non occidere, alienum prorsus non attingere. Quid ergo justus faciet, si forte naufragium fecerit, et aliquis imbecillior viribus tabulam ceperit: nonne illum a tabula deturbabit ut ipse conscendat, eaque nixus evadat? Cum maxime sit nullus medio mari testis! Si sapiens est, faciet: ipsi enim pereundum est, nisi fecerit. Si autem mari maluerit, quam manus inferre alteri, jam vero justus est, sed stultus est qui vitæ suæ non parcat, dum parcit alienæ."

"Item si, acie suorum fusa, hostes insequi ceperint, et justus ille nactus fuerit aliquem saucium equo insidentem: ei ne parcet ut ipse occidatur, an dejiciet ex equo ut ipse possit hostem effugere? Quod si fecerit, sapiens, sed idem malus. Si non fecerit, justus, sed idem stultus sit necesse est."

Ita ergo justitiam—cum in duas partes divisisset, alteram civilem esse dicens, alteram naturalem—utramque subvertit: quod illa civilis sapientia sit quidem, sed justitia non sit; naturalis autem illa justitia sit quidem, sed non sit sapientia.

Arguta hæc plane et venenata sunt, et quæ M. Tullius non potuerit refellere. Nam cum faciat Lælium Furio respondentem proque justitia dicentem, irrefutata hæc tanquam foveam est prætergressus, ut videatur idem Lælius non naturalem, quæ in stultitiæ crimen venerat, sed illam civilem defendisse justitiam, quam Furius sapientiam quidem esse concesserat, sed injustam.

Hoc encomium puto hodie exscribendum et lectoribus offerendum, non solum propter validam quandam affinitatem, qua argumentum vetustæ hujus laudis cum Europa nostro sæculo ære alieno obruta conjunctum esse videtur, sed etiam propter Divum Valentinum, cuius hodie celebratur patrocinium amoris, quem auctor noster demonstrat eum mutuum debitorum complexum esse quo omnis natura rerum cohæreat.

Roberti Turneri
Paradoxon
sive Encomium Debiti

Melius est debere, quam non debere.

Alcibiades in suo symposio, Socratem dum vellet colore vero vivoque exprimere, eum Pharmacopœi pyxidem dixit: pyxidem certe, extra si videas, intus si penetres. Vidistis enim Pharmacopœi officinam pyxide undique instructam, et pyxide, quæ præ se ferebat Harpyias, Satyros, hædos reptantes, cervos alatos, anseres cum frenis, alia monstra: quæ prius rideas, quam videas. At intus si penetres, erit quod quæras; quæris? erit quod ames; amas? erit quæ emas ingenti pretio, lautas scilicet res: balsamum, ammomum, zebetum, ambram,^[1] muscum, alia, quæ servant sanum, sanant ægrotum.^[2] Ad hanc normam exigebat hominum, extra si exanimes: at intus si judices principem hominum, quo nihil vidit vel schola nitidius, vel mundus divinius.

Quorsum ista? ut me purgem prius, quam peccem. Nam cum hoc tempore pessimæ quoque res vincant optimas: sensus intellectum, potus cerebrum, oculus visum; volo afferre paradoxon, quo nihil ne Stoa quidem audivit implicatius—scilicet, Melius esse debere, quam non debere. Stupetis? vel desinite stupere meum paradoxon, vel incipite stupere Pharmacopœi pyxidem extra monstrosam, intus pulchram; extra falsam, intus veram; extram dubiam, intus certam et ad normam Socratis penitus depictam. Date mihi quæso hanc operam, ut me legatis. Ego vobis vicissim dabo illam operam optimam: ut vos omnes beem.

Omnes si estis felices, estis debitores. Cum infelicibus nihil mihi hodie nec unquam erit, si potero cavere.

Ordiar ab ovo, ut concotio sit facilior. Homo natus est non sibi, sed aliis, aliis etiam canibus et bobus—ne putetis fortasse tantum patriam, parentes, amicos, cum Cicerone. Siquidem Deus homines ea lege finxit: ut quemadmodum ignis non se, sed alios splendore suo et ardore complet: sic homo quicquid habet genii, ingenii, moris, amoris, aliis habeat æque ac sibi: immo, si heros velit esse, aliis magis quam sibi. Id homo si non sciat sua ipse mentis luce, corporis illa fabrica pulchre sciteque a natura divino quodam ordine expressa facile docebit, clara docebit. Siquidem animo illæ sunt partes ut corpus vegetet, corpori hæ ut animum sustentet, utrique æque plures ut alter alterum muto quodam fotu et subsidio tueantur, si velit aut illud vivere aut hic moveri. Hoc quid aliud est, quam mutuum debitorem, corpus animæ, animum corpori, omnia omnibus?

At ista non videntur: Male philosophus es, qui vis videre. Tamen ut istud etiam tibi dem, vide in membris tuis ipsam veritatem. Oculus videt pedi, pes stat manui, manus tangit ori, os edit stomacho, stomachus digerit corpori redditque a singulis quod det, tanto ordine, tam arcta lege, tam certo tempore, ut videamus Deum aut nolle hominem esse, aut velle esse debitorem in omnibus partibus, non in singulis tantum.

Hæ res tanti apud me sunt, ut cui velim serio esse amicus, illi certe velim esse debitor. Siquidem pecuniam cum reddo, quanta voluptas? Major re, liquidior fructu, perfectior cumulo, quam illa Alchemistarum de stanno mutato in argentum, cupro in aurum. Hi enim non putant omnino se inventuros, quod quærunt; si invenerint, extra se sunt præ gaudio. Sic debitores, si accipiant quod difficulter se accepturos sperabant, ita exultant et gaudio quasi triumphant, ut lætitia patris de filio servato, præ hac, nulla sit. Deus ex nihilo nos finxit tantumne? Etiam de nihilo homines nihili redemit, tamque arcte sibi devinxit ut simus mente et lingua indigni, si putemus nos posse aut mente parere aut lingua edere gratias huic beneficio pares. Debitores ergo esse Christo debemus velle, nisi velimus esse in Christum impii. Videtur pars quædam divinitatis gerere in se formam Christi, nec verius nec melius geres, quam si, ut Christus sibi omnes, sic nos nobis plurimos faciamus creditores.

Esse creditorem, quanta res supra hominem, ut leviter dicam. Qui enim debitor est, id huic proprium: habere pro se omnes ad Deum supplices. Scribunt de servis Gallicis, qui erant eodem quo domini tumulo contecti: totos annos posuisse in precibus pro salute dominorum. Ad hanc normam formo creditores. Sudant, algent, orant, flent, rident suis debitoribus, quia hi illis timent (plus enim illis est pecunia quam vita) ne creditum amittatur. Moriuntur, illi his vivunt: ut esse debitorem sit esse dominum, si rem exigamus ad veritatis libellum. Boni verbi sint mihi testes mali: usurarii Galli, qui, quod frumenti pretium minueretur, litteras se fecerunt longas: malueruntque mori, quam vitæ suæ aliquam felicitatem communicare aliis. Quanto igitur carior illis pecunia quam vita, tanto contentius pro debitoribus orant: non tam sibi ut diu vivant, quam ut illis vivant feste et utiliter. Solvendo qui non est, creditori quid obligetur?

Debitores ergo honorandi sunt, quid non honorandi? Perpendite qua voluptate dum vident ad se venientes creditores tam humiles, tam obsequentes, tam reverenter usque ad genua supplices, ut nihil magis antiqui Romani laudi ducebant maximæ prensari. Nullus nullius ordinis Romæ majori humanitatis specie prensabatur, quam a creditore debitor. Creditores laudant ut lædant, quanquam dum lædunt titillant omnemque quærunt viam qua objiciant debitori versuram, id est, copiam augendæ, non dico rei sed felicitatis ipsius.

Dic mihi Melibœe, quid jam in debitorem vitii aut convitii? Si dicas vitium, contra est Deus: Mutuum date nihil ex eo sperantes. Si convitium: Facite, inquit Christus, amicos, id est, facite vobis debitores, de Mammona iniquitatis.

Tolle mihi quæso ex naturæ orbe debitores: quos vero reliquos? miseros omnes qui non habent, cui credant. Immo istud debere, videtur habere certam affinitatem quandam cum cælo, cum terra reliquisque elementis, in quibus tanta est concordia, tantus amor, ut terra non velit esse sine reliquis, non reliqua sine terra. Ex quo facile colligere est, ut vitam nostram cibo, potu, et aëre; ita naturam humanam mutuo debito sustineri.

Nec anima hujus universi, quæ secundum Academicos omnes res animat, sine debito suam obire functionem potest. Nam si cogitemus mente ideam mundi extra debitum, nihil præter odium, invidiam, turbam cogitabimus. Mente pingamus Metrodori mundum, Jovis luctam cum Saturno: nullus usus siderum, nulla intelligentiæ vis, nulla necessitudo elementis cum elemento, Solis cum Luna, Deorum cum dæmonibus, aliarum rerum cum aliis— quid non fœdi, tætri, abjecti objiciunt menti tuæ oculo? Ubi non est aut mutui datio aut accepti redditio, introducitur chaos, illud magnum non magnum, in quo omnia et nulla, et ideo nulla quia omnia. Quid exclamo, confusionem? Satis dixi, qui dixi “chaos.” Mutuum ergo et debitum debemus ponere, ut ponamus mundum vere mundum ob ornatum et cum ornatu. Stellæ quidem pulchræ, sed sine opera Solis fœdæ; terra fructuosa, sed sine subsidio aquæ monstrosa; æstas amœna, sed sine temperatione elementorum pestilens. Nihil est in hac machinæ magnæ molitione aut magnum aut pulchrum, nisi accipiat ab aliis quo sit magnum, et det aliis quo sint pulchra.

Miror antiquitatem superstitionis vel matrem vel alumnam, quæ solem, cælum, solum, immo beluas consecrarit, tam fuisse hebetem et plumbeam ut nullam debito et mutuo divinitatem tribuerit. Nam si aliæ res divæ putarentur quod utiles, cur non debitum in illo cæli solio locatum? Debitum, inquam, cujus vi vivit quicquid vivit, floret quicquid floret, splendescit quicqud splendescit! Quamquam sint aliæ res, aut possint esse, non constrictæ ipsæ inter se mutui debitique jure divino: homo vero non debitor, quamdiu stabit? Quid? Stabit? Cum dicto cadit, siquidem hominem tollimus, si tollimus amorem. Amor vult debere, immo debet debere.^[3] Sed fingis hominem sine aut debito amoris aut amore debiti. Quod monstrum! Neget caput oculo pedem,^[4] oculi pedi visum, pes corpori statum: levicula ista præ ut alia, manus ori, os stomacho, aliæ partes aliis negent quam debent functionem, quo ibit homo? In fumum et cinerem parentes suos: nec ullus hinc Æsculapius eum in lucem unquam revocaverit.

At in mundo si debeant res rebus ex illo mutuo complexu, existet id quod miramur, non ornatum modo, sed firmum et æquum. Inter zonas, cælos, cælorumque motiones quis amoris complexus? Debitus iste. Nam si tollis, ipsos cælos tollis: elementa cum elementis tam arcte cohærent, ut elementa sibi invicem videantur alimenta. Dissolve hunc nodum. Non potes certe, nisi una dissolvas magnam hanc rerum machinam.

Rerum inter se hæc concordia debita dat mundo deos onustos: Bacchum vino, Cererem frumento, Floram herba, Pomonam fructu. Certe, si quantum alter alteri debet, tantum quisque redderet, rediret nobis Saturni illud sæculum aureum, in quo non essent aurum, argentum, alia, illud meum, hoc tuum, sed omnia omnium, prout necessitas judex aut index.

Facessant Persæ, qui infamiam putant debere, facessant Ulpianus, Modestinus, alii minuti ut juris sic pecuniæ aucupes, qui volunt in debito esse speciem quandam servitutis. Debeo ego semperque debere volo. Cui? Minimus maximo. Cui? Servus domino. Cui? Cliens serenissimo principi Ernesto, qui quantum a Deo homo, tantum aliis hominibus suis quasi Deus largitur. Aliis quid et quantum debeo? Quod caritas quasi legem jubet proximo me, quantum mei permittit aut pietas in Deum, aut Reverentia in Ernestum. O felicem me, omnia debitorem.

Multos jam annos inter fabulas dilectissimas numero eam, quam M. Welserus olim dixerat lectori aptam parato “gemmas ex stercore legere”: videlicet Historiam Apollonii regis Tyrii. Quam iterum ob causas quasdam lego: unde gemmas lego, ut fit quotienscumque eam historiam evolvo.

Insolita nonnumquam dicitur fabula esse, quod similibus in Græcorum fabulis soleat esse juvenis, qui virginem videat, adamet, petat, per casus varios sequatur, in matrimonium tandem ducat: sed Apollonius noster ad Antiochiam civitatem delatus virginem inveniat sibi denegatam a patre monstruoso, neque ad matrimonium pervenire possit. Qua in fabulae parte nullus πρωταγωνιστής, ut Græci dicere solent, videtur Apollonius, quippe qui secundas agat partes juxta regis deformitatem, neque possumus nos lectores multum de principis ingenio moribusque discere nisi quod compertum habemus eum non satis stultum esse qui a regis ministro capiatur. Nobilem esse principem, largum liberalemque satis ut benevolentiam Tarsiensium captet et proscriptus persecutorem effugiat, etiam patet. Sed ῥητορικὴ sive ars oratoria, quam penes sunt rationes morum explicandorum, poscit ut qualis sit Apollonius fusius explicetur quo vividior nobis haec persona videatur.

Et longe vividior depingitur Apollonius Pentapoli, apud Archistratem regem: immo quasi nova fabula tunc narrari videtur, post primam tempestatem maritimam, qua “Ipse tridente suo Neptunus spargit harenas.” Quæ insequuntur, velim suspicari sic esse ficta ut mores principis aliorumque nobis ostendant secundum præcepta oratoria.

Primum enim nudus et solus Apollonius invenit senem pauperem piscatorem, qui lacrimis precibusque Apollonii commotus omnia quæ potest cum principe partitur, hac lege, ut, si deo adnuente natalibus suis redditus fuerit, piscatoris meminerit. Hæc omnia ad fortunam sive τύχην spectant: ex altera parte, si quis vestibus, divitiis, amicis, omnibus rebus sibi externis denudatus recte se gesserit, tunc ea quae necessaria sunt, is inveniet; atque ex altera parte videmus piscatorem, qui non nisi fortuna favente ex mari habet quo vivat, de adversa et secunda fortuna loquentem.

Deinde ad civitatem profectus Apollonius in palæstram se confert, ubi corporis sive τοῦ σώματος virtutes demonstrantur. Nec parem sibi invenit inter singulos exercentes, nisi regem ipsum (quamvis senem) corpore fortem, unum cui comparandus est Apollonius. Ibi etiam propter corporis virtutes officiaque corporea princeps egenus ad cenam regiam invitatur.

Postremum in cena Archistratis virtutes animi sive ψυχῆς deprehenduntur. Prudentia enim regis convivas, qui Apollonium invidiæ calumniantur, reprehendit; et filia regis dulcis et sapiens jubetur justitiam observare in liberalitate ostendenda. Illa, ut cui nec modestia nec fortitudo desit, verecundissimo sermone colloquitur cum ignoto hospite. Neque ipse Apollonius deficit a virtutibus nobilibus: qui non solum gratum se præbet hospitem sed etiam Musarum artium adeo peritum ut filia regis (quam jam diximus prudentem) in amorem ejus incidat infinitum.

Hæc tria genera virtutum—videlicet τῆς τύχης, τοῦ σώματος, τῆς ψυχῆς—etiam legimus in præceptis artis inventionis, qua docemur vel vitas vel ἐγκώμια sive laudes componere. Nam illa ars non ad res gestas more historicorum recitandas spectat sed ad hominum mores potius illustrandos, unde lector percipiat quemadmodum sese gerere debeat nobilis.

Sæpe dicuntur litteræ Latinæ Græcæque esse ideo colendæ, quo magis patrimonium sapientiæ (Occidentalis, ut ajunt) intellegatur: sic leguntur Cicero et Plato et alii, ut humanitate imbuamur. Sed etiam sæpe prætermittuntur auctores recentiores, qui eadem tractant quæ hodie in ore omnium sunt. Hodie apud Americanos saltem permulti sunt, qui de libertate arma gerendi disceptent, nec sæculis præteritis defuerunt qui Latine de eodem argumento disputarent. Immo declamationes in sclopum et pro sclopo eloquentiæ ostendendæ causa habitæ sunt Lovanii, quæ etiam typis impressæ sunt anno 1609º; quarum altera (pro sclopo) etiam a Dornavio iterum edita est inter paradoxa encomia Amphitheatri sapientiæ Socraticæ joco-seriæ, cujus pagellas nunc evolvo.

Notissimus est Erycius Puteanus scilicet propter elegantissimum ejus Encomium Ovi, quo tractatur profundissimum illud ænigma Philosophiæ, utrum ovum e gallina, an gallina ex ovo processerit. At idem Putaneus false suspectus habebatur læsæ Jacobi tyranni Britannorum majestatis propter encomium pseudonymum Corona Regia inscriptum, quod numquam erat neque est Putaneo juste attribuendum. Sic etiam false Putaneo a Dornavio ascripta est oratio pro sclopo, quam infra subdidi: neque animadvertet lector hoc mendum, nisi ad orationis calcem legerit nomen Matthiæ Boneri, qui revera sclopum defendit. Putaneus enim sclopum vituperavit: utramque orationem volenti licet legere in libello Sclopus Palladis inscripto.

At propter studium paradoxorum, necnon propter tempus in aeroplano agendum (ne taedio emoriar), videtur Boneri oratio exscribenda. Unum existimo deesse huic orationi: videlicet illud Senecanum, "Gladius neminem occidit: occidentis telum est" (Ep. 87.30). Idem hodie, sclopo in gladii locum posito, sæpe decantatur.

De Bonero parum habeo compertum, nisi quæ in Bibliotheca Belgica inveniuntur:

Venlonianus, Gelder, J.C. titulum Lovanii cepit, juvenis rara eruditione, ingenio eleganti; magnus futurus, nisi ad magna properantis cursum mors præpropera in Ubiis intercepisset, anno 1614. Declamatio pro Sclopo, opposita Vituperio Sclopi Ericii Putanei. Utraque Oratio Lovanii in Auditorio Trilingui publice habita, et Rivii typis edita.

Eryci Puteani Matthiæ Boneri
Sclopi^[*] encomium,
seu,
Inter Palladis ornamenta sclopus est.

In hæc subsellia conscendo, contra Doctorem^[*] breviter declamaturus, lectissimi juvenes. Ne miremini: nec inconsultus nec insolitus hic meus conatus est. Nam per eloquentiæ exercendæ rationem licet, ut diversum sentiamus ac loquamur: et majores nostri in hac ipsa schola Antagonistas delegerunt, quibuscum lingua prœliarentur. Togam suam in argumenti patrocinium produxit: futurum non arbitror, ut ex pallio propositum meum condemnetis. Sagum quoddam et insigne Martis mihi erit ab inimica orationis nuperæ proscriptione SCLOPUM defendenti.

Duas causas acturus sum, dum unam agam: et nostram, et SCLOPI. Illa etenim ætas nostra, ut Sclopum projicere manu sine generosæ mentis infamia non possimus: ejusmodi instrumentum SCLOPUS est, in quo non tantum vim fulminis effictam sed artis et ingenii miraculum videamus. Mirari cogor, dum mente contemplor ejus industriam, qui construit; ejus animum, qui displodit. Nihil profecto, præter ætatem, nihil præter dignitatem facimus, si in armis quoque ingenium colimus et usurpamus. Non omne tempus libris assignandum: dare quoque hæc Palæstra debet, qui pro principe, qui pro Patria, qui pro Religione depugnent. Non hoc solummodo agendum, ut animo docti prudentesque sed actibus etiam fortes existimamur.

Cui numini litamus? quas artes colimus? Palladis. Illa non sapientiæ tantum præses, verum etiam belli. Hoc galea, hoc ægis, hoc hasta testatur. Quam una ex parte patronam habemus, ex altera quoque habeamus. Nullus nobis e manibus, e cingulo, SCLOPUM detorqueat; nisi ab otiosis et imbellibus litteris tantum censeri velimus.

Non est in SCLOPO crudelitas, o Juvenes. Finxit adversarius, uti proscinderet.^[*] Si taliter sentiendum foret, nec pugio, nec ensis, nec lancea, nec arcus, dirum crudelitas nomen effugerent. Nimirum in idem cum Bombarda conspirant, ut fugituræ animæ viam patefaciant. Quid? etiam benigni sumus, etiam miseremur; cum non averrenda^[*] machinæ violentia tollimus, quem diutius in vivis pati per scelus suum non possumus. Hoc namque sit; ne mortis acerbitatem subiturus, mortis quoque tyrannico timore crucietur. In equuleo, in carcere, crudelitatem reperimus: quippe præstant, ne moriatur, qui cadaver esse desideret: præstant, ut tam diu necem patiatur; quamdiu exspectat.

Nec ideo a nobis hæc machina non usurpanda, quod a majoribus non usurpata. Pari ratione, veram religionem amplecti non debuerimus, quia prisci caruerunt: nec typis uti, nec aquas eliquandas igni dare, nec in undis molas statuere, nec bombyces pretiose laborantes fovere licebit, si SCLOPUM non tractare. Nam sicut hunc, sic illa majores ignoraverunt.

Attribuendum ingeniosæ ac felici nostri temporis industriæ, quod invenire potuerit quo facilius victoriam pararemus: et hac inventione præstitum, quod præcedentia sæcula vicerimus, subsecuturam posteritatem in admirationem rapturi. Quisquis es, honores tibi decernendi fuerunt; statua ponenda, quod in orbem primus induxeris usum tonantis instrumenti. Auctor es, quod ingenio pugnare didicerimus. Auctor es, quod ori admoveamus intrepido, manu tractemus audaci, cujus sonum sine consternatione plerique non audiunt. Auctor es, quod Jovis officium exercere cœperimus. Dolebunt nepotes quod inventum usurpabunt, in fastis inventorem non legent.

Nequaquam sceleri conjuncta victoria, quæ SCLOPO parta: tametsi dolose repertum, quod adversarium simul et spiritu et defendendi facultate privemus. Fortiter agit, qui sic pugnat, ut sibi resisti non possit. Luculentum victoriæ genus est, ingenioso dolo posse superare. In armis si cum laude dolos versare non liceret; ab Ænea sociisque suis mutatos clypeos ac assumpta Danaorum insignia; grandiloquus Maro non cecinisset.^[*] Etenim hoc conatus est; ut Anchisiadæ cuncta facinora, laudabilia, magnifica, heroica censerentur. Damnandi forent Græci, qui tum demum gloriose sibi conflixisse videbantur; cum non armorum tantum potentia sed industria quoque calliditate victoriam peperissent. Damnandi forent Romani, qui dolosis stratagematibus^[*], munitissimas urbes, maximos exercitus, potissimam terræ partem devicerunt.

Audacis animi robor ostendimus, exonerare bombardam qui non expavescimus. Ipsa miscemus elementa ut tonemus. Dire sonanti fragore tonitru, coruscanti flamma fulgur simulamus. Miratur ales armigera, non suos in terra Joves audiri. Miratur cœlum, infra se tonitrua debacchari. Miratur ipse Juppiter, annum totum nostris fulminibus inquietum: sibi fas esse æstate tantum sua jaculari.

Insigniter facis, quisquis SCLOPUM persequeris: crudelitatem doces, quisquis inimicum lenta morte perimendum arbitraris. Gaudebit tali patrono Mezentius, qui

Mortua quin etiam jungebat corpora vivis,
Componens manibusque manus, atque oribus ora,
(Tormenti genus) et sanie taboque fluentes
Complexu in misero longa sic morte necabat.^[*]

Gaudebunt Busiris, Diomedes, Phalaris, Sylla; talem si crudelibus aris, ignivomis equis, ferventi tauro, sævo carceri defensorem^[*] reppererint. Omnis ætas Tyrannos execrata? quis suadeat, uti simus? moras mortis nullus non damnavit: quis excuset? Lugerent mites Musæ, squallerent hi parietes; langueret Athenæum, ejuscemodi sententiam si probaremus. Esto: vigeant alibi leges, quæ SCLOPUM ne gestari quidem permittant. De vestris ingeniis, o juvenes, tam sinistre statuere nec libet, nec licet. Celsior indoles, generosior vitus, in pectoribus istis dominatur, quam ut abuti tam præclara machina cupiatis. Nihil conamini, nisi quod cum laude perfici posse judicatis: non facitis, quod condemnatura subsequi queat Metanœa.^[*] Ut aurum reliquaque metalla, sic arma censenda sunt: isti bona, qui novit uti; isti mala, qui nescit. Non usurpare proponitis, nisi recte? cur subtrahantur? ita me Deus! nemo dexteras vestras exarmare poterit, nisi idem ingenito candori atrocis injuriæ stigma sit inusturus.

Exesto puer, exesto mulier: animis caretis, quibus audeatis. Sic a natura comparatum, ut rigiti stetis, arma districta si fulgere tantum videritis, non rubere. Patrare quomodo queatis, quod, si fiat, spectare non sustinetis? Pectus Herculeum geras necessum est, quisquis in arenam SCLOPO pugnaturus descendis. Lædes forte an ^[*] hostem, non sternes; hic maximum salutis periculum, ni te viriliter tuearis. Ipso nimirum vulnere ferocior, suo sanguini non timebit, tuo pertinaciter insistet. Erras toto cælo, sola si displosione certaminis fortunam concludis.

Bombardam non tegamus, si gerimus. Quod sine gloria non tractamus; sine dedecore non occultabimus. Palam feramus, ut quivis intellegat inesse nobis animum, qui pugnam non exhorrescat: palam feramus, ut hostis ipse cognoscat, quod imprudentem non simus invasuri. Sic generositatis famam merebimur, proditoriæ machinationis suspicione amoliemur.

Cur Academiæ scita prohibeant? minatæ studemus indoli, Principis saluti, Patriæ tanquillitati, cum non Minervæ tantum sed Marti simul operamur. Facimus enim ut aliquando non minus dexteris quam consiliis juvare possimus. Facimus ut, cum res exiget, pugnare sciamus, non discamus. Accusabit PALLADEM, quod armata sit, quisquis ab Athenæis armorum exercitia secludenda judicabit.

Amœnissima^[*] certe venatio, quæ SCLOPOS admittit. Quid jucundius adspectu? quam transverberatas eminus feras sublimibus montium jugis delabi. Quid suavius factu? quam unica glande impetrare, in quod multorum canum ardens velocitas adlaboret.^[*] Quid præstantius? quam sic peritis oculis bombardam dirigere: ut alites ipsa volatus mobilitas ab ictu non defendat. Intrepidi sumus hac machina: optamus obvias dari feras quæ nullam victoriam patiantur nisi difficilem.

Quispiam censeat nobis ipsis ab hoc instrumento verendum? Telum imbelle sine ictu conjicit. Neque enim tam supinæ sumus inertiæ, ut nostro corpore plumbum hauriamus quod alienæ neci destinavimus. Artis et ingenii præstantia fecimus, ut in SCLOPOS imperium habeamus.

Hæc dixi, lectissimi juvenes, ut experirer quid in eloquentiæ Palæstra sperare deberem; ut ostenderem nihil esse cujus contraria sententia rhetorico conatu defendi non posset. Ignoscetis, quod in hoc loco perstrepuerim,^[*] in quo nil, nisi meras Suadelæ^[*] Veneres semper audivistis. Eloquar? optime mihi perorasse videbor, si non persuasero.

MATTHIAS BONERUS.

Modo animadvertimus Valahfridum Germanorum doctissimum novam seriem prælectionum in lucem edidisse de Romanorum studiis philosophicis. Quas orationes summo studio cupimus audire, sed propter penuriam Americanam atque inertiam non facile nisi per formam "Podcast" dictam omnes prælectiones audire possumus. Itaque aliquid faciendum videbatur. Ecce:

De Romanorum studiis philosophicis

• Preme hic, si iTunes uteris.
• Preme hic, si alio quodam programmate uteris.
• Et si malueris indicem in formam XML redactum legere, preme hic.

Mense Maio

10 - Eurovisionis certamen primum celebrabitur
12 - Eurovisionis certamen secundum celebrabitur
14 - Eurovisionis certamen ultimum celebrabitur
15 - Omnes jam obliti erunt victoris et carminis “optimi” (quod revera vix dignum auditu fuerit)

Mense Junio

23 - more populari Britanni (qui in Eurovisionis certamine ultimum locum obtinuerint) decernent utrum velint Europæi manere necne
24 - more solito magistratus Britanni et totius Europæ agent quodcumque volent, suffragiis civium Britannorum rejectis

Mense Julio

20 - Græci mirum in modum non poterunt ingentem pecuniam Europæis rependere, quam annis præteritis mutuati sunt, nisi Christina Lagarde eis succurrerit: id quod argentaria illa præclara jam negat se acturum, nisi Germani debita quædam demiserint et Græci sumptus quosdam resciderint, ea quæ nec Germani nec Græci ante Kalendas Græcas acturi esse videantur. Fieri potest ut ultimo articulo temporis suffragia more populari ante ferantur, quam proximo die senatus omnino aliter censeat quam populus et austeritatem amplectetur: sed ad has festivitates celebrandas nullum diem reperio jam prænotatum.

Dilma Rousseff, præses Brasiliensium, est ab honoribus officiisque publicis amota dum rea fit reipublicae male gerendae. Pristinus porro praeses, Ludovicus Lula da Silva, adhuc reus est pecuniae acceptae, sicut etiam sunt plurimi senatores variarum factionum. Incertum est an ulli magistratus senatoresve Brasilienses restent, in quos nulla ejusmodi quaestio habeatur. Negant speculatores Americani se quidquam fecisse nisi recumbere et spectaculo frui. Michael Temer, Dilmae legatus, qui pro tempore summum magistratum gerit, ludibrio a nonnullis habetur propter ejus usum sermonis Latini, quia epistolam anno bismillesimo quinto decimo exeunte Dilmae misit cujus initium fuit, “Verba volant, scripta manent.” Non liquet quis futurus sit moderator reipublicae Brasiliensium mense Augusto, quo Olympia celebrentur, si amphitheatra aliaque omnia necessaria sint in tempore parata.

Nicolaus Maduro, tyrannus Venetiolanorum, decrevit res sui regiminis in summum discrimen venisse. Nam propter consilia ejus ad favorem populi sibi devincendum, populo jam desunt cibi, medicina, vis electrica; et nummi Venetiolani hodie vix millesimam partem ejus valoris retinent, quem anno bismillesimo decimo habuerunt. Desunt porro etiam pax et salus. In culpam Nicolaus Maduro more solito vocavit Americanos, quorum speculatores negant necesse fuisse sibi quidquam agere, nisi sinere Nicolaum ipsum omnia perdere.

In Argentina, Cristina Fernandez Kirchner, pristina præses, accusata est reipublicae male gerendae. Fertur enim conata esse valorem nummorum roborare opibus publicis pretio nimis deminuto vendendis.

Senatus Hungarorum censuit ut mense Septembri vel mense Octobri populus rogaretur an cuperet Bruxellenses toti Europæ præfectos edicto imperare ut alienigenæ in Hungariam, injussu senatūs Hungarorum, inducerentur. Proposuerunt autem Bruxellenses multam ducentenorum et quinquagenorum milium nummorum in respublicas Europæas dicendam, quæ quidem recusarent quominus advenas sibi mandatos exciperent. In dubio manet utrum Hungaria respublica una decretis regiminis totius Europæi, an potius Europæa solidaritas, quæ dicitur, voluntati populi sit anteponenda.

Die Iovis Franciscus Pontifex Maximus dixit utile sibi saltem videri quæstionem instituere qua disceptaretur an forsitan olim liceret feminis fieri diaconis quæ quibusdam muneribus sacris fungerentur, id est contiones coram fidelibus haberent et aqua lustrali infantes abluerent, necnon vocem haberent in quibusdam rebus decernendis. Quod fertur legibus adversari Ecclesiæ tralaticiis, quibus interdicitur ne quis talia faciat nisi mentulatus. Franciscus etiam dixit Europam, olim terram humanistarum et propugnatricem iuris humani et popularis potestatis et libertatis, terram poetarum, philosophorum, artificum, cantatorum, virorum feminarumque litterarum, nunc vero videri defessam, itaque debere se patefacere advenis.

Nonnullis studium movisse atque hodie movere videntur quæstiones, quas Tarsia Apollonio posuit in Historia illustris illius Tyrii.

Sunt enim qui velint fabulas subaudire a Flavio Josepho narratas, in quibus Εἴρωμος rex Tyrius et Σολόμην filius τοῦ Δαυίδης inter se certabant aenigmatibus proponendis respondendisque, tam pro pecunia sponsa quam ad regiam sapientiam demonstrandam. Quod certe convenit cum initio Historiæ, in quibus capitulis Antiochus rex crudelis Antiochiæ civitatis quæstionem alteram proposuit: nam Hierosolyma excisa Judæisque dispersis, præcipua et principalis urbs Syriæ fuit Antiochia.

At ipsis in ænigmatibus est quædam ratio et ordo: permulta enim ad vitam Apollonii spectare habentur, et quæ minus facile sic intelleguntur etiam desunt alteri recensioni sive redactioni, quæ RB dicitur.  Suspicor autem ipse, qui libenter credam multa in illa Historia neque ad Christianos neque ad Isidem (quam GAA Kortekaas, homo nonnumquam in scriptis insanus, perdite amavisse atque in annotationes ad Historiam sine justa causa inseruisse) pertinere, sed potius ad philosophiam Platonicam et eam quæ Neo-Platonica dicitur.  Sic etiam de ultimis quæstionibus:

1. Nulla mihi certa est, nulla est peregrina figura.
   Fulgor inest intus radianti luce coruscus,
   Qui nihil ostendit, nisi si quid viderit ante.
2. Quattuor aequales currunt ex arte sorores
   Sic quasi certantes, cum sit labor omnibus unus.
   Cum prope sint pariter, non se pertingere possunt.
3. Nos sumus, ad caelum quae scandimus alta petentes
   Concordi fabrica quas unus conserit ordo.
   Quicumque alta petunt, per nos comitantur ad auras.

Primum enim ænigma describit speculum, quo apud Platonem in undecimo Reipublicæ utitur δημιουργὸς qui omnia omnium artificum facit necnon omnia e terra oriunda et animantia omnia, tum alia cum semet ipsum, immo etiam terram ipsam facit et cælum et deos et omnia quæ in cælo et apud inferos reperiuntur.  Deinde rotæ ad memoriam vocant aurigam animæ, quam in Phædro legimus equis nigro atque albo trahi.  Postremum scala, quam Kortekaas ad somnium Jacobi refert, potius quærenda videtur in Symposio: nam Socrates voce Diotimæ usus περὶ τῶν τοῦ ἔρωτος ἐπαναβασμῶν sive de gradibus amoris allegorice disseruit.  Ob allegoriam, quo genere scribendi gaudebat Plato, notissimi sunt hi loci tres: quare miror Kortekaan, ut qui commentarium suum nullam ob aliam causam scripsisse videretur quam ut identidem decantaret fundamenta Historiae Apollonii esse Græca, nullam mentionem fecisse horum operum Platonicorum, cum Tarsiæ ænigmata tractaret.

Conor nonnulla, quæ ob angustias temporis pratermisi, nunc legere cum dormire neqeam. Conor etiam solatium invenire in vino. Itaque quasdam breviores annotatiunculas hic congessi.

Nonnulli Hispani brevissimas fabulas composuerunt, quas vocant "micronarrationes.” Memini tales fabulas apud Sinenses appellari 一袋烟小说 sive fabulas quæ legi possunt intra breve illud spatium temporis quo fumus unius fistulæ nicotianæ penitus exhauritur. Quibus dictis, nunc irem fistulas emptum ut more Sinico breves quasdam fabulas una cum fumo tabacino sumam: sed aliquis rogavit ne quid tam nocivam agerem. Insolitum hoc: nam plerique amici nil curant utrum fumum bibam necne. Tam propter novitatem monitus quam dignitatem monentis, præcepto pareo: itaque fabularum magnitudinem non metiar ratione Sinica. Ut verum confitear, volo fumum iterum gustare: sed ea voluptate facile capienda malo præcepta mihi mandata, quamvis difficiliora, sequi: nam data sunt ab homine cujus sententiam maximi æstimo.

Iconoclastes scripsit de aqua et vi quæ Coriolis dicitur. Quæ scripta sunt, falsa etiam sunt: vis enim Coriolis minima est, nec potest nisi magnas tempestates, quæ permulta milia passuum tendunt, vertere.

Singapurensis quædam, quæ nuper cœpit Latine scribere, de ludis latrunculorum aliquid lepidum composuit. Quod ad memoriam vocat aliquid oblivione diu obrutum, quod forsitan olim narrem. Ne hujus rei iterum obliviscar, ebrio videtur hæc annotatio apponenda, quamquam dubito an mane etiam has breves me scripsisse meminerim.

Eadem puella videtur æstimare Fruticem sive Bush ejus nomine primum olim aliquid fecisse laude dignum propter finem in bellum "frigidum” (ut ajunt) positum. Adfuit ille tunc. Nescio an ullis rebus interfuerit. Immo magis memorandus videtur propter bellum, quod in Chaldæos gessit, et quod filius ejus post decem annos rursus suscepit.

Apud Platonem in Timæo legimus:

Καὶ μὴν ὅτι γε τὰ μὲν τῶν ἀγαθῶν θρεπτέον ἔφαμεν εἶναι, τὰ δὲ τῶν κακῶν εἰς τὴν ἄλλην λάθρᾳ διαδοτέον πόλιν… (19a)

Ultima verba sic intelligo: filios malorum clam mittendos esse in alteram urbem. At aliter videntur interpretati esse multi:

Quomodo explicare possumus has varias atque inter se diversas interpretationes? Ipse imperitior sum rerum philosophicarum, ut quidquam pro certo statuam, sed ad mentem (quamvis parvam atque ignorantia sæptam) duo occurrunt.

Primum, omnia vel dicta vel scripta imitari alia ac repræsentare: verba non esse facta, nec verba Latina Anglicave esse verba Græca. In septima epistola, quæ aut jure aut false Platoni adscribitur (nec refert an recte, dummodo auctor doctrinam Platonis tenuerit), feruntur esse in rebus intellegendis quinque: primum nomen, ratio, imago, unde et scientia sive intellectus oriuntur, postremum res ipsa, quæ non eadem est ac nomen, ratio, imago, neque etiam atque intellectus rei. Imagines autem apud Platonem reperiuntur permultæ, nam non solum fabulæ (ut id Atlantidis insulæ) in colloquiis narrantur sed etiam colloquia ipsa conscripta imagines sunt colloquiorum, quæ Plato fingit homines habuisse.

Itaque interpretationes, quæ vulgo proferuntur, etiam imagines sunt colloquiorum, quæ Græce conscripsit Plato et quæ ipsa sunt imagines. Neque fieri potest ut imago sit verissima, sed tantum verisimilis. Interpretes videntur voluisse Platonis verba in Timæo expressa ad ea accommodare, quæ in Republica inveniuntur: nam ibi altera imago offertur civitatis fictæ, quam nonnulli Callipolim vocitant. Sed illa imago est altera: et hæ imagines inter se aliis in locis dissentiunt. Quare aliquando invenimus mundum a Platone dici anima esse præditum (mortali in Politico, immortali in Timæo), aliquando non (ut in Phædone): nos non debere putare Platonem sæpe sententiam suam de vera natura mundi mutavisse, sed imagines potius varias nobis ostendisse, quibus comparatis nos possemus de ipsa natura rerum meditari. Plato enim non conatus est id, quod Dionysius in septima epistola fertur male perpetravisse, ipse absolvere: videlicet intra unius libri pagellas totam et veram naturam mundi explicare, sed potius imagines varias tamquam umbras veritatis in spelunca offerre lectoribus, quorum esset de his umbris disceptantium temptare conjecturas facere de veris rebus umbrarum significationi subjacentibus. Stultum igitur videtur Timæum ad Rempublicam accommodare aut Rempublicam ad Timæum: nam philosophus (qui sapientiam non possidet sed cupit) in utroque colloquio non vera, sed imagines verorum attulit. Quia imagines veritatis sunt, eæ debent quodammodo similes et verisimiles esse, sed quia imagines sunt, etiam mancæ et imperfectæ: quare non eandem describunt civitatem, sed similem.

Oportet igitur Platonis ipsius verba legere, quæ in codicibus reperiuntur, neque ea emendare ut aliis colloquiis magis consentanea esse videantur: εἰς τὴν ἄλλην πόλιν velim dicere Latine reddendum "in alteram civitatem”: et in unam (et certam, τὴν) civitatem.

Deinde Platonem non totam doctrinam litteris mandavisse: quod variis in locis (ut in Phædrone) ipse, qui minus fidei litteris quam colloquiis viva voce habendis tribuerit, negare videatur. Immo illi, qui in esotericam doctrinam sive viva voce traditam incumbunt, referunt Platonem nonnulla celavisse, sicut illud de uno et duobus. Id "unum" pro concentu sive harmonia dicitur: nam unitas rerum ad formas veriores spectat, unde res oriuntur. Id "Duo” autem in illis dicitur, quæ quoddam discrimen sensibus præbent, ut res majores et minores, sive meliores et pejores. Nam ubicumque duo sunt, comparatio inter ea fieri potest, ut inter majus et minus, unde etiam differentia deprehenditur. Sic suspicor nos debere civitatem, quæ in Timæo nobis ostenditur, intellegere non solam esse, sed unam e duobus, quarum una ad harmoniam consulto tendit, altera (a prima quidem) dissonat: et "malos” pueros a primæ civitatis normis discordantes ad eam alteram esse mittendos.

At fieri potest ut nimium temeti biberim et nunc balbutiam.