Cum pergam vocabula quærere ad eos nominandos, quos nonnulli "territores," alii "tromocratas," fortasse etiam "latrones" et "sicarios" vocitant, in locum infra appositum incidi Francisci Baconis, qui Dialogum de Bello Sacro conscripsit. Quæ verba me aliquatenus monent de jurisperitis Americanis, qui nostro sæculo ineunte ostendere temptabant assassinos nostri ævi sive territores etiam dici posse "hostes humani generis" sicut piratas atque archipiratas. Licet enim per jus gentium cuilibet civitati piratas deprehensas capere et in jus trahere: id quod arguebant Americani etiam de tromocratis Mahometanis esse agendum, cum latrones in prœliis captos vellent indemnatos in vinculis ad sinum Guantanamensem tenere sed non ut hostes justos, quibus leges Genavenses tuerentur. Hæc autem dixit Verulamius de bello justo in hostes humani generis (inter quos assassinos numerat) gerendo:

Vera enim causa hujus rei hæc est: quod piratæ communes humani generis hostes sint, quos idcirco omnibus nationibus persequi incumbit, non tam propter metus proprios, quam respectu fœderis inter homines socialis. Sicut enim quædam sunt fœdera in scriptis et in tractatus redacta contra hostes particulares inita, ita naturalis et tacita confœderatio inter omnes homines intercedit contra communes societatis humanæ hostes. Adeo ut, ad hujusmodi bella indicenda, non opus sit denuntiatione aliqua sollemni, non exspectanda supplicatio a natione læsa ut summittantur auxilia, sed istiusmodi formulas omnes supplet jus naturæ in bello piratico. Idem censendum est de latronibus per terram et insidiatoribus viarum, quales adhuc dicuntur pagi nonnulli Arabum, et reguli quidam montani, qui secus angustas vias et a viatoribus frequentatas habitant. Neque (ut prius de piratis dictum est, principibus tantum vicinis hos debellare conceditur; verum etiam, si quæ natio est, quantumvis longe dissita, quæ merito et gloriæ sibi duceret bellum istud suscipere (veluti Romani olim bellum gesserunt pro liberanda Græcia), proculdubio hoc facere cum justitia possint. Nec absimile pronuntio de regno assassinorum jam exstincto, quod situm erat super fines Saracæ, atque olim magno principibus orientis, pro tempore, terrori fuit. Ibi consuetudine receptum erat, ut regis mandato, et ex cæca obœdientia eidem præstanda, quivis illorum obligatus esset, et veluti voto obstrictus, ad cædem cujusvis principis aut personæ perpetrandam, quam rex suus designavit. Consuetudo ista, sine controversia, totum illud regimen invalidum reddidit, et nullo jure subnixum; tanquam machinam quandam, contra societatem humanam exstructam, quæ ab omnibus incendi et destrui meruit.

Sic igitur de terrore locuti sunt illi, qui ante nos vixerunt:

Nec absimile pronuntio de regno assassinorum jam exstincto, quod situm erat super fines Saracæ, atque olim magno principibus orientis, pro tempore, terrori fuit.

Ad quædam negotia agenda, iter rusticum in oppidulum prope Nusquamiam situm hodie feci, non longe ab agris ubi æstate præterita in stabulis cum equis pernoctabam. Tunc didici etiam ubi optimum in tota regione thermopolium caffearium esset, quod hodie petivi jentaculi (non sine bona caffea) quærendi causa. Memineram ministras hujus tabernæ, ut etiam in altera prope urbem, esse omnes flavas, sicut plerique etiam potatores, sed oblitus eram has rusticas et flavas Nusquamienses etiam longe ingeniosiores esse quam eas, quæ urbem incolunt.

Ministra

Quid vis bibere?

Nemo

Caffea Caputina, in poculo sat magno.

Ministra

Qualem vis caffeam Caputinam, madidiorem an sicciorem?

Nemo

Cupio sapidissimam.

Urbanæ ministræ tali verbo confundantur, ut quæ nesciant utrum lactea an spumosa caffea melius etiam sibi sapere videantur: sed hæc rustica sine mora reposuit:

Ministra

Bene; faciam sapidissimam. Et quid nomen est tibi?

Nemo

Bob.

Numquam enim soleo nomen nisi fictum dare ministris caffeariis: volo enim potionem ab illis accipere, non amicitiam.

Ministra

An est tibi nomen plenius "Robertus?"

Nemo

…

Ministra

An est nomen ficticum?

Nemo

Tantum caffeam sorbillare volo, domina.

Ministra

Bene, bibas, sed te non sine suspicione spectabo.

Insulsam feminam! Urbanæ numquam tam suspiciosas sese præbent quam rusticæ…sed caffeam tam sapidam numquam vendunt.

Nuper ob varias causas cœpi sæpius de Utopia sive Nusquama cogitare. Jamdudum viderat Georgius Dumézil triplicem civitatem a Platone esse in Republica descriptam; quod etiam dici potest de Timæo et Critia. Qua in civitate sive societate consortioque hominum munera officiaque sic dividuntur, ut alii rempublicam moderandam et jus dicendum et deos colendos, alii bella gerenda et pacem tuendam, alii agros colendos et instrumenta utensilia vasa paranda et lucrum faciendum curent. Sic Socratis Καλλίπολις dicitur tribus ordinibus constare: videlicet custodibus, auxiliariis, artificibus opificibusque necnon agricolis; sic etiam anima tribus partibus, nempe ratione, animo, appetitu: nam ratio vitam humanam moderatur et justitiam promovet et pietatem fovet, dein animus honorem summo in pretio habet, tertia pars sive appetitus voluptatibus capitur.

Dumézil voluit has tres partes et civitatis et hominis a primitiis gentis Indo-Europææ esse ortas: une reminiscence indo-européenne. Sed fieri etiam potest ut ante mentis quidem oculos Plato habuerit exemplar quoddam recentius. Est enim apud Homerum, ut exemplum saltem unum afferam, locus qui facile potuit trinitatem Dumezilianum Platoni suggerere. Nam in duodevicsimo Iliadis legimus in Achillis scuto depictas esse primum civitatem pace fruentem, ubi nuptiæ celebrantur et jus dicitur; deinde civitates bellum moventes; postremum longam seriem imaginum, in quibus agri et vinea coluntur et armenta curantur. Quæ enim aliæ sunt hæ tres scuti partes, quam triplex ille ordo civitatis, quem Dumézil apud Platonem invenit? Qui locus inter primos numerandus est eorum, qui non urbes ipsas sed formas et quasi extremas lineas urbium lectoribus præbent: non qualis sit certa civitas, sed qualia genera civitatum esse possint. Inde orta videtur philosophia quæ politica dicitur.

Olim mihi puero puer quidam alter arte logica usus demonstravit cur non sapienti esset in libros legendos diligenter incumbendum:

1. Quo plus leges, eo plura disces.
2. Quo plura didiceris, eo plurium oblivisceris.
3. Quo plurium oblitus eris, eo minus scies.
4. Ergo quo plus legeris, eo minus scies.

Quæ argumenta possunt etiam e contrario poni:

1. Quo minus leges, eo pauciora disces.
2. Quo pauciora didiceris, eo pauciorum oblivisceris.
3. Quo pauciorum oblitus eris, eo plus scies.
4. Ergo quo minus legeris, eo plus scies.

Quibus argumentis perpensis compertum habemus libros non esse legendos.

Reginaldus nuper de periculo terroris scripsit; ad quem commentarium volo nonnulla addere.

Primum, consentio hostes vocandos esse eos, qui vi minisque terrorem in cives occidentales necnon in orientales incutere conantur. Sed non censeo nomen civitatis et jus civitatis in eos imponenda: vocandi potius mihi videntur hostes humani generis, ut liceat cuivis civitati, jure gentium fretæ, eos reprimere. Nam ubicumque latitare videntur, qui nuper etiam in Canada deprehensi sunt.

Sed alia dixit Reginaldus, quæ diligentius sunt inspicienda, præcipue de Salafismo. Quæ doctrina, si recte eam interpretor, non solum ad religionem spectat sed ad omnem vitæ partem: quare Salafismus non solum doctrina vel religio est habendus, sed auctoritas politica et universalis. Discrimen enim hodie observatur inter auctoritatem, quæ subjectos in rebus publicis opprimit sed in aliis rebus eos secundum voluntatem suam vivere sinit (sic enim quivis generalissimo sive tyrannus de Africa vel America Septentrionali delectus se gerit), et auctoritatem universalem sive Totalstaat (quod nomen finxit Carolus Schmitt), quæ temptat animos civium in omnibus rebus ad suos fines ducere. Salafismus videtur velle universalem civitatem sive Totalstaat condere et in omnibus vitæ partibus auctoritatem suam exercere.

Secundum quam finitionem universalis civitatis sive auctoritatis etiam finienda sunt duo genera belli. Sunt enim, qui pro mercede et rapina vel potestate bellum gerant: et intra præscriptos fines bellum gerant, ne periculum belli lucrum sibi abripiat. Sic videmus Vladimirum Putin tyrannum Russorum Crimeam cepisse, nec bellum urgere in reliquam Ucrainam capiendam. Sunt autem alii, qui pro honore vel deo vel alia re indefinita bellum, quod sibi videatur justum, gerant sine fine. Sic nostrates bellum "in terrorem" gerunt, quod diutius quam ullum aliud bellum nunc geritur et fine ideo caret, quod male definitum erat. Tale bellum etiam gerunt fautores Salafismi: qui aut morientur aut vincent, neque ad finem scient utrum victi an victores fuerint.

At periculum imminet nobis, qui volumus universalem civitatem sive Totalstaat vitare et certos fines in regiminis auctoritatem imponere. Nam apud Gallos, ut Reginaldus antea scripsit, adhuc valet lex extraordinaria, sive status urgentium, qua libertas civium deminuitur ad salus populi (ut dicitur) tuenda. Eadem ratione apud Americanos invaluit lex illa "PATRIOT" inscripta, qua magistratuum auctoritas est magnopere aucta et libertates civium deminutæ. Ut scripsit Carolus ille Schmitt, quem antea memoravi, talis exceptio legum etiam est fundamentum civitatis universalis.

Quomodo igitur possunt civitates liberæ, quæ certos fines in suorum magistratuum potestatem imponunt, bellum finitum gerere in hostes, qui universalem auctoritatem sibi vindicare volunt, et qui ubique latitant? Quomodo possumus cives nosmet tueri, ne ob Salafismi periculum nostras libertates perdamus?

Omnibus puerulis, qui primoribus quidem labiis sermonem Latinum umquam attigerunt, notissimum est illud "sub rosa," quo monemur ne rem privatam atque arcanam divulgemus. Sed hujus locutionis etiam origo quodammodo arcana esse videtur.

Anno 1628º Ioannes Carolus Rosenbergius Argentinesis, Medicinæ et Philosophiæ Doctor, Reipbulicæ Wormatiensis Poliatrus in lucem edidit Rhodologiam (seu Philosophico-medicam generosæ Rosæ descriptionem, flosculis philosophicis, philologicis, philiatris, politicis, chymicis, etc. adornatam), cujus in partis primæ capite secundo reperimus de roseis arcanis hæc:

Verum Rosam Cupido Veneris filius, ut Poëtæ fabulantur, Harpocrati, silentii Deo, digito labia compescenti, donavit. Unde mos ille fluxisse videtur, ut in cenaculis Rosa lacunaribus supra mensarum vertices affigatur, ut quisque sit secreti tenax, nec facile divulget, quæ sub rosa, id est, silentii fide, dicta sunt. Qua de re elegantissimus Poëta sequentem in modum canit:

Est Rosa flos Veneris, cujus quo furta laterent,
   Harpocrati matris dona dicavit Amor.
Inde Rosam mensis hospes suspendit amicis,
   Convivæ ut sub ea dicta tacenda sciant.

Hæc hactenus in prima editione (1628), nec nobis ibi nomen "elegantissimi poëtæ" detulit Rosenbergius neque indicavit ubi versus essent quærendi; sed hunc locum Rosenbergius noster paulo amplificavit in secunda (1631):

Qui marmori insculpti versus innuere videntur, Rosam Veneri cum primis esse dicatam, id est, amorem vel amicam conversationem floridam semper requirere gratiam, qua dicta facta, sincera mente suscipiantur, intimo cordis scrinio condita reserventur, nec ulli scrutinio proditorie subiiciantur, exponantur: tam et roseam desiderare verecundiam, cujus intuitu ea tantum libeant, quæ liceant. Veneris autem seu furta, seu, ut alii lenius quidem legunt, facta seu facinora, uno verbo secretiora amoris peccatilla, ne propalentur, filium Cupidinem, Voluptatis professorem roseis, id est gratiosis Verecundiæ flosculis, silentio commendare. Morem hinc antiquum invaluisse, quo servandi in secretis silentii symbolum, Rosa, conclavium lacunaribus apud Aquilonares vel insculpitur vel appingitur, adscriptis quandoque sequentibus verbis Under der Rosen. Inde tritum Germanorum proverbium Ich rede es under der Rosen quod diversum tamen est ab illo Ciceroniano, "in rosis dicere" vel "loqui." Sic enim illud potius exprimendum: "sub rosa dictum." Equidem priscis illis temporibus frequentissimum rosarum usum in conviviis et amoribus fuisse, veteresque convivas ad symposiorum finem ante digressum sub rosa transacta sese velle omnia contestari solitos, legimus. Quem in sensum alii aliis usi sunt diverbiis: quale istud etiam, "odi memorem compotorem," id est, convivam et combibonem, qui liberius dicta liberalius foras eliminat: item illud, "mensæ fines ne transgrediantur discursus." Ceterum quod rosam Veneris donum statuunt, hancque rosis coronatam introducunt Poëtæ, eo ipso floridum ruborem seu roseam verecundiam amores pariter ac amicos decere, innuunt. Ut ita etiam "sub rosa" dictum idem sit, ac sub roseo verecundiæ sigillo, sub veniæ et honoris tessera prolatum, actum. Venerem, etiam licitam, etiam liberam, verecundia decet. Quadrant huc Theo. Joviani Pontani in primo Eridani versus.

Plectebat Cythera^* comas^* madidumque capillum
   siccabat, Charites carmina lecta canunt.
Ad cantum Satyri properant, ad carmina Nymphæ,
   carmina de tacitis sepibus hausta bibunt.
Hinc aliquis petulans ausus prodire Dionem
   intuitus,^* docta dum linit ora manu.
Erubuit pudibunda, roburque^* per ora cucurrit,
   occupat et teneras purpura grata genas.
Mox interque rosas interque roseta refugit;
   delitet et molles spirat ab ore crocos.
Dum spirat funditque crocos, dum purpura fulget,
   concipit afflatus Dædala terra Deæ.
Hinc et purpureum flores traxere colorem,
   Quæque prius candor purpura facta rosa est.
Has legite, his teneræ crines ornate puellæ,
   Pæstano niteat lucida rore coma.
Vere rosas, æstate rosas diffundite Divæ,
   Spirent templa rosas, ipsæ et olete rosas.

Carmen a Rosenbergio relatum paulo discrepat ab aliis Pontani editionibus:

• Cythera] typographi mendum pro Cytherēa.
• comas] alias legitur comam.
• intuitus] alias legitur intuitur.
• roburque] alias legitur ruborque.

Quibus addendum est: in primo loco supra allato, ubi "ille mos" dicitur "fluxisse," inserta in secunda editione esse hæc verba: "cum primis Septentrionalium": suspicor Germanos in illis "Septentrionalibus" esse subaudiendos, ut etiam in "Aquilonaribus" postea positis. Mos igitur et dictum ipsum Neolatinum, quod est "sub rosa," non Romanorum antiquitati revera adscribendum est sed consuetudinibus potius Germanorum. Sed unde Rosenbergius expiscatus sit fabulam de Amore (professore Voluptatis) et Venere et Harpocrati et Rosa, nec de quo lapide, si revera insculpti sunt, versus illi, quorum prima verba sunt "Est Rosa flos Veneris," sumpserit, adhuc nescio. Nec pro certo habeo utrum Joannes Jovianus Pontanus dicendus sit "Theologus," an altero quodam modo illud "Theo" (pro "Jo.?") sit explicandum.

At si in nomine opereque illius J.C. Rosenbergii saporem quendam Christiani Rosencreutz deprehendis, non falleris: nam in vicesima pagina, postquam de Lutheri cruce, quæ tam rosa quam corde ornata erat, dictum est, insequitur locus hic:

Atque hoc sane sensu Rosæcrucianos nos Christianos esse omnino decet…

Sed nemo nisi cæcus non statim animadvertit positas in frontispicio duas columnas illas, Boaz et Jachin.

Ut crucem deponamus atque ad rosas revertamur, quattuor versus feruntur in Bavaria esse a monachis Benedictinis in codice quinti decimi sæculi scriptos:

Quidquid sub rosa fatur
repetitio nulla sequatur
Sint vera vel ficta
sileantur sub rosa picta.

(Videas Waltheri Proverbia sententiasque Latinitatis medii ævi sive Lateinische Sprichwörter und Sentenzen des Mittelalters in alphabetisher Anordnung, 1967).

Quibusdam pensis absolutis, cum nunc satis temporis subsecivi habeam ut per rete universale tamquam pecus pabula læta persultans grasser atque amicorum commentarios perlegam, animadverto Rosam scripsisse περὶ ἔρωτος καὶ θανάτου. Nec nego ipse quendam inter amorem, mortem, somnum celeres deos alatos apud Græcos extitisse nexum, sed suspicor auctores antiquos de amore ejusque contrario rogatos responsuros fuisse se non morti amorem opponerent sed discordiis. Legimus enim apud Hesiodum in Theogonia amorem (ἔρωτα), solutorem tam membrorum quam curarum et inter deos immortales pulcherrimum, vim fuisse primam, quæ materiam rerum in mundum mortalesque informaret. Sed oblivisci non debemus Hesiodum et alterum carmen panxisse, Opera Diesque inscriptum, cujus argumenta suam originem non ab amore trahunt sed discordiis: nam non unam fuisse discordiarum (ἔρίδων) naturam sed duas, quarum altera bellum et malum secum affert, altera vero invidiam qua homines cogat ad opera suscipienda. Itaque possumus, si carmina Hesiodi conferimus, intellegere mundum inter τὸν ἔρωτα et τὰς ἔριδας dividi, quod ad animum vocat etiam Platonem, apud quem in uno et duobus indefinitis, in harmonia et differentiis, est origo seu natura rerum quærenda.

Ut late notum est, qui vult hodie Sigismundi Freud opinationes in quadam studiorum universitate discere, eum oportet non ad medicorum facultatem, ubi vitiosa anima nunc experimentis et medicamentis vi probata imbutis curatur, se conferre, sed ad litteratores, ut qui profiteantur sese sine medica doctrina annisque studiorum non solum præcepta Freudiana penitus intellegere sed ea etiam ad litteras longe ante Freud natum ab hominibus longe a Freud diversis conscriptas applicare scire ut veram auctoris animam intellegant. Quæ stultitia pro cultu apud quosdam adhuc habetur.

Quæ Sigismundus de arte sua "psychoanalytica" ipse scripsit et credidit, multi sunt qui hodie improbent: legendi sunt Elizabethæ Thornton liber Fallacia Freudiana inscriptus, et Hans Eysenck, qui Imperium Freudianum labefactum atque excisum (sive Decline and Fall of the Freudian Empire) edidit, et plurimi alii qui recentioribus annis rationes quibus Freud usus erat refutaverunt. Quo brevius causam in Freud exponam, iste duo præcipua invenit, quibus certa indicia suæ falsitatis arceret, ne errores sui agnoscerentur: videlicet indeprehensibilem istam animæ partem, quam Das Unbewusste sive animam inconsideratam appellavit, et memoriam repressam.

Fingamus, exempli causa, Freudianum quendam interpretem animarum, qui ægrotanti dicit eum ideo incommoda valetudine uti quod velit cum sua matre concubare. Respondet ægrotus erubescens se nihil ejusmodi in votis habere neque audere talia scelera in matrem cogitare. Freudianus tunc reponit concupiscentiam conscientiam effugere quia in ea animæ parte latitet quæ mente percipi non possit. Forsitan adiciat causam infamis illius libidinis inter pueritiam esse insitam, cum anima puerilis esse a patre sævo perturbata. Cui alter tam indignus quam stupens respondet sese nullam paternam sævitiam recordari, immo patrem semper mitem et benignum sibi indulsisse. Quem refellit doctus Freudianus hoc modo: memoriam doloris (quem nemo nisi Freudianus credit umquam extitisse) esse repressam, ne dolor animam everteret; oportere ægrotantem fidem sibi, ut qui sit medicæ scientiæ peritus, potius quam falsæ memoriæ reponere. Sic omnia indicia, quibus Freudiani interpretis opinationes redarguantur, statim diluuntur, et Procrustes hospitem ad lectum psychoanalyticum aptat.

Sic enim interpretes litterarum, apud quos solos illa ars quam magica minus credibilis valet, etiam auctores antiquos aptant ad suos errores.

In secundo Reipublicæ, Ciceronis Lælius negare videtur sese vestigia pressurum, quæ Platonis Socrates Callipolim pulcherrimam civitatem (quæ numquam et nusquam fuit) verbis adumbrans posuerat:

Facilius autem quod est propositum consequar, si nostram rem publicam vobis et nascentem et crescentem et adultam et jam firmam atque robustam ostendero, quam si mihi aliquam, ut apud Platonem Socrates, ipse finxero.

Quibus verbis Cicero potest lectorem somnolentem fallere: nam Roma, quam Lælius postea fingit, originem traxit a Romulo, ut Scipio fere statim lectores certiores facit:

Qui patre Marte natus—concedamus enim famæ hominum, praesertim non inveteratae solum sed etiam sapienter a maioribus proditæ, bene meriti de rebus communibus ut genere etiam putarentur, non solum ingenio esse divino—is igitur ut natus sit, cum Remo fratre dicitur ab Amulio rege Albano ob labefactandi regni timorem ad Tiberim exponi jussus esse; quo in loco cum esset silvestris beluae sustentatus uberibus… (Cic. Rep. 2.4)

Et ita porro. Hæreamus nos in illo "concedamus": narratori enim, qui ex corde credat Romulum Martis filium fuisse et lupæ lacte nutritum, non necesse videretur quidquam concedendum: itaque nec Scipio nec Cicero tam credulus fuit, qui existimaret silvestrem illam fabulam non esse ficticiam. Id igitur quod dixerat de nulla civitate fingenda non spectat ad discrimen inter falsa et vera observandum, sed inter thesim et hypothesim.

Theses enim sunt quæstiones indefinitæ, quales philosophi tractant: sicut illud, an sit viro uxor ducenda. Hypotheses vero, quales rhetores ad vires exercendas adhibent, certis temporibus, locis, personis definiuntur: ut, an sit Catoni seni querulo speciosa virgo ducenda. De his exercitiis rhetoricis loquitur Cicero in tertio De oratore, ubi etiam nos certiores facit Philonem Larisæum, qui Tullium ipsum præceptis Platonicis instruxit, hypotheses adhibuisse in Academia:

Nam illud alterum genus, quod est temporibus, locis, reis definitum, obtinent, atque id ipsum lacinia—nunc enim apud Philonem, quem in Academia vigere audio, etiam harum iam causarum cognitio exercitatioque celebratur… (Cic. De or. 3.110)

Socrates, cum exponebat quam civitatem esset optimam, thesim elaboravit: id est, novam urbem ex argumentis de justitia proferendis finxit. Cicero autem, ut qui discipulus Philonis fuisset, maluit hypothesim ponere et optimam civitatem loco, tempore, nomine finire: optimam fuisse Romam, in cujus historiam a tenebris antiquissimis enarratam (id est in fabulas fictas) imposuit suam philosophiam.

Quæ illud de Romulo dictum sequuntur etiam sunt theses in hypotheses mutatas. Roget forsitan (ut unum exemplum afferam) philosophus, an urbs sit prope mare condenda: rogat Cicero potius cur Romulus (persona certa) Romam (locum certam) condiderit in perennis amnis ripa (Cic. Rep. 2.7–10).

Hodie sollemnes gratias Deo agere solemus una cum familiariis congregati: ego vero, qui longe a cognatis versor, solus cenavi in taberna Coreana—nec prima neque ut opinor ultima vice. Quod non ægre fero: nam patre vita defuncto mater nunc domum patriam vendit et parat solum vertere seseque in civitatem mihi prorsus alienam conferre, nec mox erit, nisi ubi sum, quod "domum" appellam. Quare debeo mihimet tandem confiteri ædes meas esse domum meam, neque alteram "domum" mihi esse nisi ubicumque dormio. Id quod post longam peregrinationem scholasticam, qua semper alienus in terra aliena eram, ipsum videtur alienum: nam nomine "domi" non sum assuefactus. Nunc vero, longe a patriis oris, domi sum, quia “domus” non jam ab aliis sed a memet ipso finitur.

Puer primis in scholis didici nostrates solere gratias mense Novembri agere propter peregrinos sive Puritanos, qui novum orbem terrarum petiverunt ubi libertate religionis fruerentur. Post multos tam hieme quam fame mortuos, post prœlia in barbaros gesta, tandem pacem et quandam prosperitatem invenerunt per Tisquantum Indum, qui typum sive characterem expressit quem Galli le bon sauvage vocitant. Is Tisquantus anno 1621º fertur colonos docuisse maizium colere piscium capitibus pro stercore cum frumenti semine serendis: id quod (ut verior historia docet) Europæi jamdudum suo in orbe terrarum agere solebant. Fabulam enim Tisquanti et "primæ cenæ gratiis agendis," tamquam γενναῖον ψεῦδος, decantant magistri qua discipuli patriam credant suam originem traxisse ex amicitia inter barbaros (Quel bon sauvages!) et Europæos culta.

At non solum fabulæ, quæ narrantur de "prima" illa cena, tam falsæ sunt quam nobiles, sed etiam festus dies ipse: nam sollemnis dies festus non ab anno 1612º, ut in scholis docetur, observabatur, sed institutus est ab Abrahamo Lincoln anno potius 1864º postquam exercitus Roberti Lee, ducis meridionalis factionis, fugatus est atque ex terris septentrionalibus depulsus, quod prœlium Gettysburgii fertur totius belli civilis fuisse cruentissimum. Antea Georgius Washingtonius, primus præses reipublicæ, jugo Britannorum tyrannidis de coloniis excusso diem indixerat gratiarum agendarum, deinde negaverat Thomas Jefferson gratias Deo publice agendas in republica libera, cujus civibus liceret pietatem aut ostendere aut omittere secundum liberam uniuscujusque conscientiam. Abrahamus autem Lincoln, qua fuit aut pietate erga Deum aut prudentia in rebus civilibus intestino bello divisis, censuit gratias ab omnibus civibus Deo agendas et festum diem constituendum, quem etiam hodie celebramus. Fortasse propter hanc originem in partibus septentrionalibus et inter bellum civile quærendam “prima" illa cena gratiis agendis vulgo et false putatur in Massachusetta colonia, id est in regione boreali, esse anno 1621º observata, quamquam inter historicos constat Virginienses, duce Johanne Woodlief, mense Decembri anno 1619º, antequam peregrini septentrionales etiam in novum mundum advenissent, primi gratias Deo rite egisse.

Sed de rebus vere gestis auctori parum sollicitandum est, qui γενναῖον ψεῦδος memorat: satis enim est gallopavonem (vel dæji bulgogi) vorare et horas pomeridianas dormire.

Abhinc annos octo, Barca Obama factionem suam sinistram, quæ Democratica appellatur, ad tantam victoriam duxit, ut non solum ipse creatus sit præses sed socii sui etiam utramque senatus curiam adepti sint; nunc vero duo cives, Marius et Sulla, de causis disputant cladis quam nuper eadem factio, a summo magistratu senatusque curiis expulsa, passa sit, Hilaria victa et triumphantibus (ut saltem videtur) partibus dextris sive Republicanis.

Personæ: Marius, Sulla

Marius

Calamitas calamitatum nobis evenit! Novus Adolphus Hitler electus est præses! Non intellego quomodo fieri potuerit, nisi Russis speculatoribus adjuvantibus, ut tanto odio feminarum atque alienigenarum nostri cives commoverentur qui Donaldum Triumphum crearent præsidem!

Sulla

Rhetorum demagogorumque superlatio et puerilis animus videtur tenebras tibi offundisse, ne rem luce ipsa clariorem cognoveris: nam si electorum suffragia, quæ anno 2012º candidati utriusque factionis sibi paraverunt, cum his, quæ ambientibus hoc mense Decembri danda sunt, contuleris, statim videbis quibus in civitatibus Donaldus potuerit animos civium a factione sinistra allicere: videlicet in Florida, Michigania, Ohione, Pennsylvania, Visconsonia.

Marius

Consequitur igitur ut has civitates incolant homines odio erga feminas commoti.

Sulla

Immo alias causas tibi proponam, ob quas cives olim in sinistras partes procliviores sese in alteras partes contulerint.

Primum, in Florida, ubi Cubanenses (sicut Marcus Rubius et Theodoricus Crux, qui etiam candidati factionis Republicanæ olim fuerant) magnam exercent auctoritatem, Obama summam iram civibus movit cum pristinis magistratibus mitiorem sese præberet in Communistarum regimen Cubæ insulæ. Deinde civitatis magistratus senatusque, qui factionis sunt dextræ (et ejus factionis partium dexterrimarum), civium fortunas magnopere auxerant et difficultates pecuniarias, quæ ex anno 2008º vel 2009º nos omnes passi sumus, adeo superaverant ut multis quæstuosis muneribus inlatis populus cito ditesceret et Florida civitas, ut ita dicam, floreret. Quare cives ejus regionis grati voluerunt gratam suam factionem adjuvare.

Dein vero in aliis illis civitatibus antea in factionem sinistram pronioribus, videlicet in iis, ubi olim industria rerum mechanicarum viguerat et factio Democratica opifices tuebatur, robigo potius quam aureum lucrum nunc hæret. Dum in montibus carbo effodiebatur et in vim electricam parandam comburebatur, dum in urbibus autorædæ aliæque machinæ fabricabantur, dum factio sinistra videbatur populum sudore velatum a pallidis avarisque argentariis defendere, non sine causa cives suffragia sua partibus Democraticis promittebant. Nunc vero Sinenses omnium faciunt, nisi quod argentarii lucrum adhuc sibi vindicant, et plebs zonæ robiginosæ (ut hæ civitates nunc vocitantur propter machinas urbesque robigine obrutas) sine munere, sine pecunia, sine defensore, sine ulla spe derelicta summopere cupit honesto labore panem cottidianum denuo merere. Obama nil promitterat nisi novis fœderibus, sicut illo Transpacifico ab Hilaria non solum laudato sed etiam pacto, suam factionem effecturam ut lucrum Sinensibus mitteretur; Hilaria potius carbonariis promisit semet illis omnem quæstum ablaturam. Ex altera parte Donaldus promisit sese effecturum ut cives Americani denuo pro mercede laboraturi essent, ut non Sinenses sed sui haberent quibus viverent, ut ipse suam patriam aliis terris anteponeret. Num putas pauperes aliud velle audire?

Marius

Certe oportet eos, qui quidem virtutem ament, audire velle feminam factum iri ducem.

Sulla

De nullo alio argumento sæpius dicebat Hilaria. Sed oblita est illa vocum illarum quattuor, quibus anno 1992º electus est præeses maritus suus Guillielmus Clinton: "Ego tuum dolorem sentio." Qui tunc uni feminæ de difficultatibus pecuniariis percontanti respondebat, sed unicuique civi alloqui videbatur. Cives enim Americani nihil cupidius volunt quam ut honesto labore satis pecuniæ sibi mereant ut familias suas alant: id intellexit Guillielmus maritus, ejusdemque oblita est Hilaria uxor. Quare de semet potius loquebatur et istam acclamationem, qua nulla stultior perniciosiorque fuerat, promovebat: "Ego cum illa." Quæ scripta est in tunicis, in tabulis, in præeconiis omnibus. Facillime retorsit Donaldus, adversariam velle fautoribus dictitare semet ipsos cum illa stare, se vero candidatum dicere solere sese stare cum suis concivibus. Illa de se orabat, ille de civibus.

Sed, quo latius dicam, per totum certamen Hilaria contionabatur de se, quis esset, et quotienscumque cives sermone tractabat, dicebat qui essent: eos Æthiopes esse, eos feminas esse, eos alienigenas esse. Sic populus dividebatur secundum præcepta "identitatis," quæ vox (etiamsi parum Latina) in pretio nunc habetur. Donaldus potius loquebatur de muneribus, de pecunia, de rebus desideratis ac recuperandis, quam de hominibus. Illa invidiam aliorum accendebat, ille spem rerum futurarum. Quod Obama et Guillielmus Clinton cognoverant, nempe spes in rebus nostris civilibus maxime pollere, eo etiam usus est Donaldus: sed Hilaria freta est invidia.

Marius

Sed quæ promittebat Donaldus, dubito an eadem exsequi possit.

Sulla

At de hac re jamdudum cogitaverunt consiliarii Donaldi, ut Stephanus Bannon, qui censet factionem dextram posse quinquaginti annos rempublicam gubernare, dummodo ea, quæ promissa sint, exsequantur. Res enim eo nunc perveniunt, ut factio Republicana possit diu regere si bene de civibus mereatur: id quod civibus erat exoptandum. Enitentur igitur homines in re publica versantes ut pro populo negotia civilia gerant. At ex altera parte factio devicta, quæ nunc non solum e summo magistratu expulsa sed etiam in utraque senatus cura deminuta et in plerisque civitatibus, quæ suos quæque habet senatus magistratusque, expugnata, molietur plebem sibi conciliare: et frustra, quia factio ista sinistra sicut sua candidata nunc nescit nisi populum in genera, in sexus, in greges dividere secundum præcepta quæ "identitaraia" vocitantur, et quasi bellum civile inter cives suscitare. Nesciunt enim duces istius factionis id quod potentissimum est in rebus civilibus: videlicet civium felicitatem de spe pecuniæ merendæ, et suffragia civium de civium felicitate pendere.

Summo cum gaudio nuper didici Valahfridum illum, lampadem Germanorum eruditionis, cujus lumine non solum discipuli Monacenses sed omnium gentium studiosi ad litteras antiquas colendas adducuntur, septimam jam seriem prælectionum per rete nuperrime divulgasse. Quibus orationibus tractantur Quintiliani Institutio Oratoria, opus non solum lectu sed etiam explicatione dignissimum. Quare etiam gaudeo, quod ratione "Podcast" vulgo dicta prælectiones posse auscultari:

De arte rhetorica secundum Quintiliani Institutionem oratoriam

• Preme hic, si iTunes uteris.
• Preme hic, si alio quodam programmate uteris.
• Et si malueris indicem in formam XML redactum legere, preme hic.

1. Qui natus es fessus ideo vives ut quiescas.
2. Diliges lectum tuum tamquam te ipsum.
3. Quiesces interdiu, ut noctu dormias.
4. Noli laborare. Labor enim est mors.
5. Si quem videris quiescentem, eum adjuvabis.
6. Laborabis minus quam poteris, et quodcumque poteris alteri delegabis.
7. In umbra salus: nemo enim umquam mortuus est quiescendo.
8. Labor ægritudinem affert: noli igitur juvenis mori.
9. Si forte volueris laborare, parumper sedebis, exspectabis, videbis: sic resipisces.
10. Si homines videris cenantes bibentesque, adibis; quodsi homines videris laborantes, abibis, ne eos turbes.

Diu tacui, qui nihil boni nec novi referendum haberem. Hodie quoque nihil boni accidit, sed facere non possum quin animadvertam res nuper aliquatenus pejores fieri videri.

Dum ego rædam tute ac sine periculo per viam principalem moderor, custos quidam publicus, cui nulla alia videntur fuisse negotia, pone me lampadibus lucentibus appropinquavit. Qui dixit me nimis celeriter vehi. Stultus iste (et fortasse communista?) vix intellegere videtur memet numquam nimis celeriter progredi, sed alios potius homines omnes circum me nimis lente ac cunctanter tamquam testudines repere. In jus igitur ambulandum est mihi ut coram judice causam dicam. Nescio an more Ciceronis alterum quendam in foro stantem subito accusem, an more potius declamatorum philosophiam exponem parum ad rem attinentem donec judex animo confuso turbatus me absolvat.

Quoniam nihil aliud fit, imagines apponam.

Æstas in regione meridionali florida est ac æstuosa (ut de nomine anni temporis facile exspectaveris).

Hac in imagine animus meus depingitur.

Hac in imagine animus tuus depingitur.

Nescio cujus animus hic depingatur, sed manus meas abstinebo.

Video per epistolas electronicas rogatum esse ubinam apud antiquos auctores Hesiodus diceretur de gryphis sive gryphibus (vocabulum enim γρύψ raro apud Romanos legitur) scripsisse.

Cum nihil aliud habeam quod faciam, hic respondebo: auctorem hujus opinationis esse inter scholiasticos quærendum. Nam ad versus 801–806 Æschyli Promethei vincti inter scholia vetera hæc legimus:

τοιοῦτον μέν σοι] Τοιοῦτον μέν σοι λέγω τοῦτο ἄξιον φυλάξασθαι. ἄλλην δὲ μάθε δυσχερῆ καὶ κακίστην ὀψιν· φύλαξαι δὲ καὶ πρόσσχες μήπως ἀπέλθῃς ἔνθα εἰσὶν οἱ ἀκραγεῖς κύνες, ἤγουν οἱ γρῦπες, οἱ ἀεὶ κρώζοντες λίαν, ἢ κράζοντες· περὶ ὧν Ἡσίοδος πρῶτος ἐτερατεύσατο.φύλαξαι δὲ καὶ τὸν μουνῶπα στρατόν (ἤτοι τὸν μονόφθαλμον) τὸν Ἀριμασπόν, τὸν ἐν τοῖς ἵπποις βαίνοντα (ἤτοι τὸν πολεμικόν), οἵτινες οἰκοῦσι περὶ τὶ νᾶμα τοῦ πόρου (καὶ τοῦ ὁρισμοῦ) τοῦ Πλούτωνος. Πλούτων δέ ἐστι ποταμὸς Αἰθιοπίας· οὕτω δὲ λέγεται ἀπὸ τοῦ πολὺν ἐκεῖσε καταρρεῖν τὸν χρυσόν.

Herington, C. 1972. The Older Scholia on the Prometheus Bound. Lugduni Batavorum: Brill.

Cum paulisper usum horti cujusdam habeam, non displicet herbas quasdam, ut coriandrum atque ocimum, colere ut recentissimis condimentis utar ad cenas comparandas.

Ocimum, quod in horto colui, hodie miscui cum arachidibus attritis quo illevi carnem gallinaceam.

Qui hortus bene custoditur, ne quis avis herbas auferat.

Nam ferox monstrum numquam longe ab horto abscedit, sed ad apricum locum dormitans de avibus devorandis somniat.

Placet autem posse memet alere nec semper popinas ganeasque petere, etiamsi hortum per menses aliquot solum habebo.

Video A.em hodie Jesuitam quendam castigavisse, qui de fluxu menstruo scripserat. Quod argumentum—videlicet de mulieribus, non tædiosis de Jesuitis loquor—jam erat mihi inspiciendum, primum propter amasiam, quæ ipsa artium tam medicinæ quam psychologicæ perita, cum dolores menstruos et animum muliebrem pervestigaret, quid olim scriptum esset scire voluit, deinde propter hilarem quendam medicum Haganum, cujus opera studium meum moverunt. Ille enim medicus non solum de fluxu menstruo ipse duodevicesimo sæculo scripserat sed etiam videbatur opera Gualteri Charletoni (qui Execitationes De œconomia animali anno 1681º ediderat) legisse. Itaque operae pretium videbatur ejusdem Charletoni Inquisitionem physicam De causis catameniorum (1685) inspicere. Mirum in modum ibi invenimus verba tristissima:

Quid est homo? somnium umbræ, respondet Pindarus. Quid est homo? simulacrum quoddam, dicet Sophocles. Quid est homo? ipsa calamitas, dicet Herodotus. Quid est homo? occasio miseriarum, dicet Philemon. Quid est homo? folium caducum, dicet Homerus. Quid est homo? imbecillitatis exemplum, temporis spolium, lusus fortunæ, mutationis imago, invidiæ et calamitatis trutina; præter illa, nihil aliud, nisi pituitæ aliquantulum et bilis, dicet et jam olim dixit Magnus Stagirita…

Nec prima vice legimus eadem ipsa verba: nam Gualterus ille Charletonus videtur eum locum furatus esse ex Heinsii oratione De utilitate, quæ e lectione Tragœdiarum percipitur (¿1609–10?). At Charletonus tragicum et rhetoricum locum ampliavit et per paginas sic perrexit:

…qui proinde fertur jam tum morti vicinus, inter gemitus et suspiria hanc effudisse querelam: Fœde hunc mundum intravi, anxius vixi, perturbatus egredior. Quid sapientius, si dixit? aut quid verius, etiamsi non dixit? Quid est homo? ψυχάριον εἶ βαστάζον νεκρόν, inquiet Philosophorum, nedum Imperatorum sanctissimus Marcus Antoninus.

Et ita porro (quamquam debemus hic animadvertere non Marcum Aurelium illa verba Græca dixisse sed Epictetum, quem Imperator in quarto Ad semet ipsum laudavit) per paginas tendit Charletonus, qui tandem aliquando ad rem pervenit:

Nobis, qui Viri sumus, quique, nescio quibus sexûs nostri prærogativis, ac dotibus ingenii superbimus; nobis inquam, quid aliud non mater, sed veriùs noverca Natura tradidit, præter corpus fragile, infirmumque; ad animum et in molestiis anxium, et in timore humilem, et ad labores mollem?

Nec verò alia est fœminarum conditio: aut enim iisdem, quibus viri, aut parum certè diversis et molestiis, et angoribus vexantur. Nam et iisdem animi perturbationibus, mentisque erroribus objiciuntur: eoque miserior illarum status est, quo mollior natura, et ad propulsanda incommoda, calamitatesque perferendas infirmior. Permulta præterea in hoc genere sunt, quæ (decori ac verecundiæ causâ) reticere præstat, quam edere. Sed magna certè vel hoc uno nomine fœminarum miseria est, quòd dum viros in ærumnarum angustiis constitutos placido consuetudinis suæ solatio laborant sublevare; variasque tum conservandi, tum propagandi generis humani gratiâ, molestias sustinent; variis morbis obnoxiæ fiunt. Neque enim eos tantum morbos, quos viri, sæpe et ipsæ patiuntur: sed et plures, sed et peculiares sexuique nostro ignotos perferre coguntur. Hincque factum est, ut ex Deorum filiis et Antiquis, et Recentioribus haud pauci, ipsâ hac sequioris sexûs infelicitate humaniter commoti, peculiares libros de curandis mulierum morbis conscriberent.

Longe brevius Heinsius, qui tragicum animum non in mulieres sed in discipulos intendit:

[Quid est homo… et ita porro, usque ad Aristotelem.]

Hoc sive animal sive monstrum potius, cujus totus orbis ambitionem non capit, fletu spectatores salutat: neque oratione primas agit partes, sed lachrimis. Quam in spem a natura porro educatur. Prologum videtur: mutum hercules omnino, nisi quatenus vagire solet. Unde et infantem Latini, Græci νήπιον dixerunt. Donec tandem fari paulatim incipiat, et interpretatione linguæ, miseram conditionem suam ac fortunam, nondum quidem explicare (nam quis satis eam novit?) sed fateri tamen. Ita ad magistros ablegatur, quorum ferulis ac virgis patientiam indulget: sæpe truclulentos ac barbaros. Nam et hic Ajaces sunt qui flagra gestant, non in scena tantum. Rem tamen agi existimes. Literarum structuræ ac syllabarum, mox e verborum discuntur. Adeo, ut magno postea labore disciplinas discant, prius cum majore in linguis versantur. Sane hic Protasis tragœdiæ, hoc est, prima pars, ponatur.

At, ut ad Charletonum plagiarium revertamur: in secundo capite locum invenimus longum, ubi Latina explicantur partium muliebrium nomina.

Nec minorem apud Latinos reperire est admirandi hujus visceris nominum varietatem. Aliis enim cymba, et navis dicitur; ab intùs recondita cavitate: Κύμβος quippe Græcè, Hesychio interprete, signat κοῖλον μυχὸν, cavum recessum. Ad quam significationem facetè allusisse videtur Julia Augusti filia, quum dicebat, ideo se Agrippæ marito parere quàm simillimos liberos, quòd nunquam nisi plenâ navi vectores tolleret.

Qui eum locum totumque indicem vocabulorum ibi reperiendum inspexerit, ei statim in memoriam saliet Joannis Meursii (id est, Nicolai Chorieri) Elegantiarum Latini Sermonis sive Satyræ Sotadicæ (1678) colloquium secundum Tribadicon inscriptum, ubi fere eadem, nisi brevius, dicuntur. Sunt etiam alia comparanda: nam (ut unum tantum exemplum afferam) uterque auctor videtur putare vomerem ad membra muliebria spectare, cum fere omnes alii (ut Adams 1982: 24) malint id in membrum virile dici. Chorierus ante Charltenum scripsisse fertur, et Charletonum plagiarium jam deprehendimus brevem locum Heinsii surripientem atque amplificantem: quare videtur medicus ille doctus ac præstans vocabula sua furatus esse ex obscœno libro et valde Gallico.

Aliquatenus miror, qui nuper nonnullos commentarios in Cornelii Nepotis opera editos perlegi, multa dicta esse de ejus genere scribendo, acerbas sententias in auctorem præcipue a Britannis esse latas, fere nihil de Æmilio Probo recentioribus a scholasticis esse dictum.

Nam, ut exemplum unum afferam, qui Pryzwansky 2010 percurrerit, multa discet de opinione, quam de Nepote præbuerunt scholastici medio sæculo vicesimo florentes: illum non potitum esse veræ facultatis Latine loquendi; more puerili et tædiosa repetitione scripsisse; erroribus abundare et nullam diligentiam historico (qui non fuit) dignam in vitis componendis adhibuisse.

At rarus est, qui sæculo vicesimo, nedum vicesimo primo, etiam mentionem faciat de Æmilio Probo, cui omnes codices manu scripti vitas (ab ea Miltiadis usque ad vitas ducum Carthaginiensium) adscribunt. Sæculo undevicesimo multi (Germani saltem: videas Rinckh 1841) disceptaverunt de hoc viro, utrum plagiarius opera Nepotis furatus esset et Theodosio imperatori mirum in modum inscio obtulisset, an fidelis scriba vel distinctor rationis interpungendi peritus librum quodammodo conservavisset, an breviator compendium sive eptiomen Nepotis litteris tradidisset, an imitator personam induxisset Nepotis, id quod videmus etiam interpretem (vel fictorem) Daretis Phrygii fecisse, qui sub nomine Nepotis epistolam ad Sallustium scriptam historiæ illi De excidio Trojæ inscriptæ præmiserit.

At difficile est credere tot et tantos scholasticos tam severa judicia in Nepotem sæculo vicesimo tulisse, si non revera liquet an Nepos ipse verus fuerit auctor vitarum, quæ Probo in omnibus codicibus adscribuntur. Nihilominus credendum est: et præcipue culpandi videntur Britanni. Dubito an opprobrio notior liber de litteris antiquis umquam scriptus sit quam iste Cantabrigiensis historia litterarum antiquarum, ubi Nepos ab Horsfall 1982 dicitur esse "ingenio pygmæus."

Neque apud Horsfall, qui acerbam istam sententiam (ad suam infamiam) divulgavit, mentio reperitur Æmilii Probi: sed iste vitas Catonis et Attici, quæ numquam sub Probi nomine circumferebantur sed omnibus scholasticis (etiam Germanis fastidiosis) revera Nepotis fuisse videntur, laudat ut meliores quam ceteras. Qui vult Nepotem propter alias vitas improbare, eundem decet saltem in annotatione animadvertere fieri posse ut Probus potius quam Nepos sit culpandus: sed numquam decet in commentariis in usum discipulorum et sub ægide universitatis studiorum edendis pygmæum vocare auctorem antiquum.

Nomina duo in Historia Apollonii non recte, mea quidem opinione, explicavit Kortekaas, qui commentarium in illud opus¹ conscripsit.

Primum enim Stranguilionem dixit in mentem vocare verbum strangulandi (sive Græce τοῦ στραγγαλᾶν/στραγγαλίζειν), unde mera conjectura fretus sine ullo indicio certitudinis rogavit an in quadam illius fabulæ parte jam deperdita Stranguilio conaretur Tarsiam strangulando necare (p. 109). Quod rectius, ut spero me demonstraturum, suggesserat Reise, videlicet nomen Stranguilionis originem traxisse a nomine adjectivo q.e. στρογγύλος, -η, -ον sive rotundus, -a, -um, id eo dimisit, quod nec rotundus in Historia diceretur esse Stranguilio, nec posse fieri sibi videretur ut littera vocalis, quæ esset -a- Latine, ab -ο- Græca derivaretur (quamquam nullam talem difficultatem invenit cum in eadem paragrapho vellet Græcorum -γαλ- in Romanorum -guil- convertere).

Deinde Dionysiadem vult ad Διόνυσον conferre, quod non a scopo aberrare videtur, nisi quod Kortekaas pergit Dionysiadem insimulare vinositatis: "She was probably vinosa/κλεψιποτοῦσα 'trick drinking'" (p. 137). Quam contumeliam tantum propter nomen non solum in Dionysiadem sed etiam in Lycoridem nutricem inferre non erubuit Kortekaas, quamquam abhorruit, ne diceret Stranguilionem esse rotundum.

At prodest Plinium testem introducere, qui in quarto Naturalis Historiæ scripsit de Naxo insula hæc:

…Naxus… cum oppido, quam Strongylen, deinde Dian, mox Dionysiada a vinearum fertilitate, alii Siciliam Minorem aut Callipolim appellarunt (Plinius, NH 4.67).

Naxos igitur insula tribus aliis nominibus pristinis ornata erat: et Strongyle (Στρογγύλη a rotunda forma insulæ) et Dia (Δῖα) et Dionsyias (Διονυσιάς) vocitabatur. Quare velim ipse prononere alteram originem utriusque nominis: Stranguilionis et Dionysiadis nomina ficta esse ex appellationibus Naxi.

Naxos porro fuit insula, ubi Ariadna filia regis Minois a Theseo erat derelicta, sicut Tarsia filia regis Apollonii etiam derelinquitur apud Stranguilionem et Dionysiadem.

Etiam Naxi est oppidum, cui nomen Apollonas, sed nescio quando oppidum conditum sit neque quando nomen acceperit. Certe in Pentapolitana regione, ubi Apollonius ab Archistrate rege excipitur et uxorem ducit, erant secundum Plinium urbes quinque, quarum una fuit Apollonia (NH 5.31). Fieri potest ut operæ pretium sit alia nomina personarum, quæ in Historia Apollonii reperiuntur, inter nomina locorum indagare: fortasse Lycoridis nomen provenit ab oppido, quod dicebatur Λυκώρεια et prope Delphos situm erat in monte Parnasso.

commentarium in illud opus] Kortekaas, G. 2007. Commentary on the Historia Apollonii regis Tyri. Lugduni Batavorum: Brill.

Spectamus nunc a longinquo ea, quæ in nomine populi Catalaunici et in nomine regni Hispanorum aguntur. Ex altera parte contra leges jamdudum acceptas Catalauni nituntur sui juris fieri; neque hoc vi, sed potius suffragiis popularibus temptant, id quod a moderatoribus Europæis summo horrore timetur (ut in Britannia nuper, abhinc nonnullos annos in Hibernia videbamus). Ex altera parte secundum easdem leges et consensu jurisprudentium regimen Hispanicum vim in magistratus et populum infert, jus libere dicendi tollit, hæc omnia adeo inconsulte agitat ut dignitatem gravitatemque Hispanis magistratibus dignam perdat. Exercitus enim custodum publicorum missus est navibus non longis nec bellicis sed voluptariis, quæ puerilibus ornatæ sunt imaginibus, ut urnas arcasque suffragatorias necnon ipsas chartas, quibus populus posset voluntatem suam Hispanis pacifice ostendere, vi arriperent.

Mariani culpa hoc factum est.

Quibus factis, parum interesse perendie videbitur an Catalauni cras suffragia ferant necne: nam Marianus Rajoy, qui etiam post involucra pecuniæ plena et omnia alia dedecora adhuc auctoritate fruitur, his rebus stultissime actis dignitatem regiminis adeo profligavit ut non intellegemus, si perendie pergat munere fungi ministri primarii. Quomodo enim potest senatus fidem tribuere tali magistratui, quippe qui etiam ineptior quam corruptior esse videatur?

Marianus tamen unum quidem habet amicum ac fautorem: videlicet Donaldum Triumphum, qui Marianum nuper convenit et in contione coram diurnariis dixit sibi malum visurum, si Catalauni suffragiis popularibus contra leges habitis libertatem sibi vindicarent. Sed, Donaldus quod dicit diurnariis, in vento et rapida scribere oportet aqua.

Plato in Republica docet omnia quæ nascantur etiam florescere, deflorescere, perire: etiam urbem præstantissimam, summis philosophiæ consiliis informatam, paulatim a primo vigore declinare atque in alias formas minus nobiles delabi, donec perveniat ad tyrannidem.

Olim apud nos florebant studia Plutarchi, nec solum inter doctos eruditosque, qui inter scholasticam pulverem umbrasque bibliothecarum sedebant, sed etiam inter florem juventutis, qui a primis cunabulis vitas illustrium Romanorum ac Græcorum audiebant a parentibus recitatas. Nunc vero Plutarchi nomen fere in oblivionem delapsum non nisi raris in aulis studiorum universitatum auditur, et Vitæ ejus Moraliaque perpulchra etiam rarius perleguntur. Discipuli igitur, qui ad alia studia festinant et a sophistis nostræ ætatis eas discunt (ingenti pro pretio) quæ nunc pro liberalibus artibus habentur, videlicet invidiam et iram et artem externos propter intestina vitia culpandi, numquam mente finxisse videntur eos, qui ante se vixerunt, easdem temptavisse. Quid enim fuissent Athenienses sine invidia? Ubi plus iræ quam in conjurationibus bellisque civilibus Romanorum? Quando, id quod omni in civitate temptatum esse itaque humanissimum esse videtur, civibus profuit veras vitiorum causas neglegere cum facilius simpliciusque videretur alios culpare? Nihil sub sole novum: sed quod sub sole, sicut draco Delphorum, putret et fetet, id summo pretio discipulis nunc venditur.

Miror autem quantum et quale in oblivionem transierit. Roga adolescentes quæ sint virtutes quattuor, quæ "cardinales" vocantur: nullum accipes responsum. Non enim docentur, neque a parentibus, neque a magistris, neque etiam a professoribus in studiorum universitatibus. Qui Plutarchum legit, quem abavi nostri in pueritia legerant, non solum de prudentia, temperantia, fortitudine, justitia facile potest disserere, sed etiam de virtutibus principi dignis, ut fide, clementia, liberalitate, vel de iis oratori et viro in republica versato aptis, ut gratia, facultate suadendi, amore patriæ. Illa didicerant abavi nostri cum essent pueruli: nec nostra æstate umquam discuntur, nisi a perpaucis scholasticæ deditis vitæ. Qui hodie magno impenso docti ne nomine quidem virtutes perhibere possunt, iis quid melius exspectari potest nisi tyrannis?

Miram apud Stephanum Guazzam legi orationem philosophicam et laudativam, cujus argumentum est virtus illa, quam multi perperam tamquam vitium intelligunt, videlicet gratia. Ut docet Guazza, necesse est, ad humanam conversationem ac prudentiam excolendam, puellis blandiri. Sed etiam ob alteram causam mihi cordi est hæc declamatio: videlicet quod mentio fit scacis ludentium qui certant non victoriæ sed gratiæ causa. Itaque, cum non nimis longa videretur, constitui hic totam oratiunculam apponere.

Stephani Guazzae Encomium Adulationis

Etsi omnes verbis quidem adulationem vituperant, corde tamen laudant. Et ausim dicere, me in tot civitatibus regionibusque, quas vidi, numquam reperisse cor adeo ferum et sylvestre, quod blanditiis et adulationibus non fuerit emollitum. Ac longo tamen rerum usu vere expertus sum: viros maximi pretii et acutissimi ingeniii primum in hoc delectari: ut non minus ipsi adulentur aliis, quam alios sibi adulari desiderant.

Utique enim considerare potes, quod, si vento me implere velles ac dicere me fortem Athletam aut excellentem Musicam esse, injuriæ loco id habiturus forem, cum nihil istorum norim; ac, si formam characterum meorum et stylum vel quid aliud meæ professionis extolleres, ipse quidem modestiæ causa id declinarem aliquantulum, sed intrinsecus tamen magnam inde voluptatem perciperem: tum quod mihi persuadeo omne illud, quod isto casu de me prædicas, plus quam verum; tum quod naturali motu laudes exopto. Ac scio me legisse quod, cum Themistocles interrogatus esset, quænam vox sibi in theatro maxime placuisset, Illa, respondit, quæ laudes meas commemorabat.

Et istud quidem desiderium commune est omnibus hominibus: qui adeo gloriæ sunt cupidi, ut, cum vel nominari se cum laude audiunt, tantum non rumpantur lætitia, sicut Demosthenem fecisse legimus. Is enim duos prætergrediens bajulos, cum intellegeret eos submisse inter se dicere, Iste est Demosthenes, convertit sese et in pedis digitos elevavit, quo majus et grandius sui spectaculum exhiberet, non secus ac si diceret, Idem ego ipsus^* sum.

Sed quid de Demosthene dico? Quot sunt, qui, suum ipsorum meritum non pensitatntes nec considerantes jure an injuria laudati fuerint, verba sibi dare lubenter patiuntur et officium istud in bonam interpretantur partem? Et quot econtra videmus, inter quos forsan et ego sum, qui graviter dolent et indignantur, si quis eis non fuerit adulatus? Hoc amplius dico: si quis ex istis Gnathonibus et adulatoribus publicis, quorum jam meministi, laudum mearum campum ingrederetur, equidem Thraso evaderem et insatiabili voluptate auscultarem: existimarem scilicet illum etsi inter alias adulator esset, mea tamen causa talem non fore; quin immo magnam illi haberem gratiam et eo ipso momento amicos meos totamque cognationem præsentem cuperem. Hæc, hæc, Domine Hannibal, est illa via conciliandorum amicorum et honorum. Et nunc demum pro certo et constituto habeo eum, qui nesciat adulari, nescire et conversari. Atque audivi aliquando Gallum quendam præcipuum virum, amicis suis dicentem: Adulamini mihi, nihil enim omnium magis gratum poteritis facere. Nec quisquam est, qui non intelligat, quod veluti reprehensio inimicitiæ est principium, ita laudes amicitiæ.

Ipse denique mundus, ut finiam tandem, adulatione plenus est et conservatur, nec quicquam illa hisce temporibus magnis in usu est. Ac vides omnes homines, ut in pace vivant et in conversatione defendantur, invicem sibi adulari: si non expressim ipsa voce, certe tacite. Licet enim patroni et amici vestes satis politæ sint: non intermittunt tamen limbo pallii sui eas excutere, ac si pulvere aut luto inquinatæ essent. Sunt etima multi, qui etsi aliis loquentibus non auscultant, capite tamen annuunt et supercilia ducunt et amico in omnibus, aliquo modo, complacere ac satisfacere cupiunt: quod nihil aliud est quam adulari. Nosti etiam natura nobis exosos esse cavillatores et sophistas, qui ad singula fere verba nobis contradicunt et pilum in ovo quærunt.

Eos vero, qui sermonibus nostris aut lingua aut gestibus adstipulantur, judicamus amicos et ex animi nostri sententia eorumque advectione tangimur; libenter cum eis conversamur et adulationem ipsorum loco humilitatis et benvolentiae habemus; ita ut, qui nobis aduletur, eum aut invidum aut superbum æstimemus. Tantaque est nostra illa vana gloria, ut laudati, etsi quidem intelligimus laudando modum excessum esse, nihilominus id attribuamus abundantiæ amoris potius quam adulationi. Nec unquam audisti quenquam alteri ob falsam laudem mendacium regessisse. Immo vento et persuasione tumidus, lætus plane illi responderit: Amor ille, quo me prosequeris, verba ista depromit. Non absque ratione igitur adulator quidam, cum admonitus esset ut verum diceret, respondit, Quod si verum dicam ei, qui id auditurus sit, ecquis erit, qui audiet? Credas denique sicuti veritas odium parit, ita adulatione amorem et bonum sanguinem generare. Ausim etiam dicere eum, qui adulationem de mundo tollit, omnem pariter civilitatem tollere. Nam et pileoli detractione honorem exhibemus inimico nostro, et hic nobis faustum precatur diem, qui infelicem annum totum et triste pascha intus in corde nobis imprecatur. Sed quid censes? Oportet et nos ad imitationem illorum hilarem vultum affingere, subridere, cum vulpibus vulpinari, et artem arte eludere. Sicuti enim turpe est cum amico obstinate velle contendere, ita virtus et urbanitas quædam est, posse cedere et honorem illis relinquere, quemadmodum prudens ille Anichinus apud Bocatium fecit: qui, cum Domina schachiam ludens, dum vinci se pateretur, victoriam et triumphum grætiæ ipsius reportavit.

Itaque ex his omnibus concludo: qui aliorum favorem sibi conciliare et felicem finem cupit contingere, necessum esse ut Lodi et Piacenza semper in ore habeat virtutisque esse judicet aliorum operas et lingua et aliis signis magnificare et, quod tam anxie quærunt, illis posse tribuere.

1. ipsus] Quod pro "ipse" sæpe apud Plautum comicum legitur.
2. Poeta] Nescio quis sit.

Convivium sapientium, qui sunt pulchri et boni.

Placuit apud Plutarchum locum invenire, quo auctor ille, ὁ τὼν καλῶν κἀγαθῶν κάλλιστος καὶ βέλτιστος, opera et Veneris et Liberi explicat. Ut qui parum sim sapiens, ea quæ de sapientium conjunctione per Musas efficienda leguntur prætermittam: nam quod sapientibus lectoribus, quibus placet sine vino convivium celebrare, suave videtur, parum ego intellego, qui Musa sapiente careo atque egeo.

«Καὶ λέγω,» ὁ Μνησίφιλος εἶπεν, «εἰδὼς ὅτι Σόλωνι δοκεῖ πάσης τέχνης καὶ δυνάμεως ἀνθρωπίνης τε καὶ θείας ἔργον εἶναι τὸ γιγνόμενον μᾶλλον ἢ δι' οὗ γίγνεται, καὶ τὸ τέλος ἢ τὰ πρὸς τὸ τέλος. ὑφάντης τε γὰρ ἂν οἶμαι χλαμύδα ποιήσαιτο μᾶλλον ἔργον αὑτοῦ καὶ ἱμάτιον ἢ κανόνων διάθεσιν καὶ ἀνάρτησιν ἀγνύθων, χαλκεύς τε κόλλησιν σιδήρου καὶ στόμωσιν πελέκεως μᾶλλον ἤ τι τῶν ἕνεκα τούτου γιγνομένων ἀναγκαίων, οἷον ἀνθράκων ἐκζωπύρησιν ἢ λατύπης παρασκευήν. ἔτι δὲ μᾶλλον ἀρχιτέκτων μέμψαιτ' ἂν ἡμᾶς ἔργον αὐτοῦ μὴ ναὸν μηδ' οἰκίαν ἀποφαίνοντας, ἀλλὰ τρυπῆσαι ξύλα καὶ φυρᾶσαι πηλόν· αἱ δὲ Μοῦσαι καὶ παντάπασιν, εἰ νομίζοιμεν αὐτῶν ἔργον εἶναι κιθάραν καὶ αὐλούς, ἀλλὰ μὴ τὸ παιδεύειν τὰ ἤθη καὶ παρηγορεῖν τὰ πάθη τῶν χρωμένων μέλεσι καὶ ἁρμονίαις. οὐκοῦν οὐδὲ τῆς Ἀφροδίτης ἔργον ἐστὶ συνουσία καὶ μεῖξις, οὐδὲ τοῦ Διονύσου μέθη καὶ οἶνος, ἀλλ' ἣν ἐμποιοῦσι διὰ τούτων φιλοφροσύνην καὶ πόθον καὶ ὁμιλίαν ἡμῖν καὶ συνήθειαν πρὸς ἀλλήλους· ταῦτα γὰρ ἔργα θεῖα καλεῖ Σόλων, καὶ ταῦτά  φησιν ἀγαπᾶν καὶ διώκειν μάλιστα πρεσβύτης γενόμενος. ἔστι δὲ τῆς μὲν πρὸς γυναῖκας ἀνδρῶν ὁμοφροσύνης καὶ φιλίας δημιουργὸς ἡ Ἀφροδίτη, τοῖς σώμασιν ὑφ' ἡδονῆς ἅμα συμμιγνύουσα καὶ συντήκουσα τὰς ψυχάς· τοῖς δὲ πολλοῖς καὶ μὴ πάνυ συνήθεσι μηδ' ἄγαν γνωρίμοις ὁ Διόνυσος ὥσπερ ἐν πυρὶ τῷ οἴνῳ μαλάττων τὰ ἤθη καὶ ἀνυγραίνων ἀρχήν τινα συγκράσεως πρὸς ἀλλήλους καὶ φιλίας ἐνδίδωσιν.»

—Plutarchus, Convivium septem sapientium 156b–d

"Et dico," inquit Mnesiphilus, "conscius Soloni videri omnis artis et facultatis tam humanæ quam divinæ opus esse potius in eo, quod fiat, quam in eo, quo fiat, et potius in fine quam in iis, quæ ad finem conducant. Etenim textor, ut existimo, chlamydem et togam dicet suum opus esse potius quam harundines movere et pondera suspendere; et faber ferrum conflare et securim condurare potius quam aliquid eorum, quæ illorum causa necesse est fieri, ut cinerem suscitare vel calcem parare. Etiam vehementius vituperabit nos architectus, si professi erimus ejus opus esse nec templum neque ædes, sed materiam perforare et lutum miscere: sed omnino vituperabunt Musæ, si æstimaverimus eorum opus esse citharum tibiasque, nec mores docere nec melis harmoniisque utentium affectus consolari. Immo nec Veneris opus est congressus coitusque, nec Liberi temetum vinumque, sed ea, quæ nobis per illa faciunt: videlicet amicitiam et desiderium et conversationem et consuetudinem cum aliis: ea enim opera Solo appellat divina, quæ dicit se diligere et persequi præcipue cum ad senectutem pervenerit. Est porro concordiæ amorisque virorum erga feminas artifex Venus, quæ eorum corpora in unum voluptate commiscet atque animas conflat; multorum autem nondum firma necessitudine conjunctorum neque inter se familiarium mores Dionysus tamquam in igni vino mollit et madidando principium quoddam conjunctionis mutuæ tradit et amicitiæ."